Tuesday, May 28, 2013

Game theory and election



Сонгох эрхтэй байдаг, сонгох хэрэгтэй байдаг, гэхдээ сонгочихмоор нэр дэвшигч байдаггүй ээ... яах вэ?

Байгаа гол сонголтууд "ямар хүмүүс вэ?" гэвэл--
"нэр цэвэр, гар цэвэр, сэтгэл цэвэр" л гэнэ, эсвэл "ардчилсан ерөнхийлөгч" л гэнэ. Даан ч эдгээр реклам нь сонгох хангалттай шалтгаан болох чанарууд биш, харин байхгүй бол сонгохгүй байх хангалттай шалтгаан. Зүгэээр төрийн тэргүүнд байх ёстой хамгийн наад захын зүйлс...

Сонголтууд "юу хийсэн хүмүүс вэ?" гэвэл барилдахаас өөр юм хийгээгүй л гэнэ, хошгируулахаас өөр юм хийгээгүй л гэнэ. Дүндээ дүн ч юм уу. Хэхэ.

Тэгвэл сонгогдвол "юу хийх хүмүүс вэ?" гэж бодох гэхээр улстөрчдийн худлаа амлалтад итгэхээ больсон болохоор бүр хэцүү. Хийнэ гэж ярих зүйлс нь биелэх ч юм уу, гүй ч юм уу... Ингээд энэ 2 бүткүээ гэвэл Энxбаярын намыг "гаргаж ирэх" гээд байдаг.

Иймд сонголт хийхдээ нэр дэвшигчид "ямар хүмүүс вэ?", "юу хийж ирсэн бэ?", " (сайн юм) юу хийх бол?" гэхээсээ, "хэн сонгогдчихвол юу болох бол?" гэж бодох нь дээр байж магад. Өөрөөр хэлвэл "хэн сонгогдвол ямар сайн зүйл болох бол?" гэх биш, харин аль тохиолдолд сайн зүйлст саад болж буй зүйлс хамгийн ихээр багасах бол гэж бодож саналаа өгдөг ч юм уу...

Жишээ нь Монголыг хойш нь чирч, сайн зүйл тохиолдоход сөргөөр нөлөөлж буй нэг том зүйл нь авилга. Аль ч намд авилгач байдаг л байлгүй. Тэгэхээр, хэрэв Элбэгээ сонгогдчихвол МАН-тай холбоотой авилгачид багасах уу?, хэрэв аварга сонгогдчихвол АН-ын Баярцогт шиг нөхдүүд зүгээр мултрахаа болих уу?, эсвэл Энхбаярын намаас ерөнхийлөгч төрвөл Энхбаярт тохиолдсон зүйлс МАНАН-д байсан авилгачдад тохиолдох уу...

Аль сонголт нь Монголын ирээдүйд хамгийн сайн сонголт болох бол?