Saturday, December 27, 2008
Wednesday, December 17, 2008
Alle Menschen werden Brüder
Өвлийн амралтын өмнөх завгүй долоо хоногт Герман хэлний семинар л хамгийн ачаа багатай, бас сонирхолтой нь байлаа.Немц ах нар Мерседес, Бавари пивоноос гадна сонгодог хөгжмийн зохиолчдоороо гайхуулдаг. Тийм жижигхэн газар яаж тийм олон суутнууд төрчихдөг байнаа гэмээр... Хичээл ч яг Бетховений төрсөн өдөртэй давxцсаныг тохиолдуулан багш алдарт 9 дүгээр симфиний movement 4-г нь сонсгосон юм. Сонгодог хөгжмийн боловсрол маань Свахили хэлний дүрмийн мэдлэгээс нэг их давахгүй ч чухал хэсгүүд дээр нь тайлбар хийгээд явсан болохоор ойлгохгүй хэл рүү хальт нэвтэрч, хөгжмийн гайхамшгаас мэдэрлээ...
For fun:
Real concert: Part 1 of 3
Monday, December 8, 2008
The tail that we believe in...
12 сар гараад 7 хоночихлоо. Ингэхэд Шинэ жилээ хэрхэн тэмдэглэх гэж байна? Ойрд дулаахан байж байж өнөөдөр жаахан хүйтэрсэн чинь сая л нэг юм шинэ жилийн уур амьсгал мэдрэгдэж эхлэв. Уул нь аль эрт л гудамжаар гэрлэн чимэглэл анивчиж , гацуур мод чимэглэн зассан байсан ч дулаахан болохоор нэг л хиймэл санагдаад байсан юм.
Ер нь Шинэ жилийн уур амьсгал хаанаас хаанаас бий болдог юм бэ? Цагаан цас ногоон мод, саа чимэгэлүүд л Шинэ жилийн үдшийг хамгийн онцгой болгодог гэж үү? Мөрөөдөл биелэх мөчийг хүлээж буй мэт биднийг эртнээс догдлон хүлээхэд хүргэдэг тэр хүч хаанаас гардаг юм бэ?
Бага байхад Өвлийн өвгөний бэлэг Шинэ жилийг давтагдашгүй баяр болгодог байсан. Харин шидэт үлгэрт итгэхээ байн ,Өвлийн өвгөн байдаггүйг ойлгосон томчуудын хувьд гүйлгээгээ ихэсгэчих санаатай дэлгүүрүүдийн сурталчилгаанууд л дан ганц тэрхүү уур амьсгалыг бий болгогч нь гэж үү?
Гэхдээ байдал тийм ч муу болчихоогүй. Бид хэтэрхий бодит ертөнцөд амьдардаг уйтгартай хүмүүс биш ээ. Хойд туульд пингвин(not Santa!) л байдгийг мэдсэнээр бүх үлгэр замхардаг гэвэл эндүүрэл. Учир нь өөр нэг үлгэрт бид бас итгэдэг хэвээр...
Охид болор шаахай, даашинзныхаа эрэлд гарна. Залуус үл таних нууцлаг тэр бүсгүйгээ хүлээнэ. Тэгээд тэр мөрөөдөл нь 12 цагт замхарчихгүй байхыг хүснэ... Танил сонсогдохгүй байна гэж үү...
Одоо үлгэрт итгэж байна уу?
Sunday, November 30, 2008
Imagined communities
-Ингэхэд Та эх орондоо хайртай юу?
Тэнэг асуулт. Мэдээж тийм гэх биз.
- Яагаад?
Бүр тэнэг асуулт.
Гэхдээ үргэлж тэнэг асуулт биш байж бас болох. Ялангуяа хүчтэй даяарчлагдаж байгаа бидний зуунд. Хэрэв хэвшмэл сэтгэлгээнээсээ хальт хөндийрөөд бодоод үзвэл улс гэдэг хийсвэр ойлголт гэж 25 жилийн өмнө Benedict Anderson гэдэг нөхөр үндсэрхэг үзлийн талаар нэг ном бичсэнийг сая хальт уншаад, зарим нэг бодогдсон зүйлээ блогтооо бичиж буй нь энэ.Нэлээд шуугиан тарьсан ном юм гэнэ, сонссон ч байж магад.
Национализмын сурах бичиг болсон гэж хэлж болох уг номондоо Андерсон хүмүүсийг улс орныхоо төлөө гэсэн нэрийн дор амьдарч бас үхэж, аллага хийхэд ч хүргэдэг тэр хүч юу юм бэ? Хэзээ ч очихгүй газарт байгаа хэзээ ч уулзалдахгүй хүмүүс бие биенийгээ эх орон хэмээх нэг гэр бүлд харъяалагддаг ахан дүүс хэмээн бодож явдаг шалтгаан нь юу юм бэ? гэх мэт эх оронч үзлийн цөм болсон асуултуудыг хөндөн, хүн төрөлхтөний түүхэн дэх национализмын үүсэл ба тархалтын талаар түүхэн болон философийн талаас нь тайлбарлан , сонирхолтой таамаглал дэвшүүлсэн байна. Тэрээр улс гэдэг нь ижилхэн хэл соёл, угсаа гарал , шашин шүтлэг гэх мэт тодорхой нийгмийн нөхцөл байдлаар тодорхойлогдон гарч ирсэн зүйл биш харин бидний сэтгэхүйнээс урган гарч ирсэн бүтээгдэхүүн хэмээн тайлбарласан нь гол онцлох санаа нь болжээ.
Улс, эх орон гэж юу болох талаар гүн ухааны төвөгтэй хичээл шиг юм ярихын оронд эхлээд нэг асуултанд хариулах гээд үзье.
-Ер нь бидний хийсвэр сэтгэлгээ хэр хүчтэй юм бэ?
Маш хүчтэй.
Сэтгэн бодох чадвар нь хамгийн сайн хөгжсөн амьтад болох хүмүүс бид цаг хугацааны явцад ямагт шинэ зүйлийг сэдэж,бий болгож байдаг.Үүнийгээ хөгжил дэвшил гэж нэрлэдэг. Хөгжлийнхөө явцад хүн төрөлхтөн хийсвэр сэтгэлгээнийхээ дагавар бүтээгдэхүүн болсон маш олон зүйлсийг бүтээсэн. Пикассогийн этгээд зурагнуудаас авахуулаад 10 жилийн тооны хичээлийн сэдвүүд , энэ блог тавигддаг вэб сайт гээд бүгд л хүний хийсвэр сэтгэлгээний дагавар бүтээгдэхүүнүүд. Улс эх орон ч мөн ялгаагүй сансарт нисдэг пуужин шиг л хүний сэтгэлгээнээс урган гарч ирсэн , хөгжлийнхөө нэг шатан дээр бид өөрсдөө зохиочихсон зүйл...Дараагийн шатанд яг л пянз тоглуулдаг хөгжим шиг бидний амьдралаас балран алга болохыг үгүйсгэхгүй. Дэлхий хавтгайрснаар улс гүрнүүдийн эрин үе өнгөрч, мультикорпорациудын зуун ч дуусч хувь хүмүүсийн өрсөлдөөн ноёрхох цаг ирсэн гэж нэг алдартай нөхөр хэлсэн байдаг.* Глобальчлалын эрин үед улс гүрнүүдийн хилээс халин тив дамжин хэрэн хэсэх пүүс компаниуд, хувь хүмүүс ердийн үзэгдэл болж байгаа нь үүний нэг бодит жишээ болох биз...
* Thomas L.Friedman
Monday, November 24, 2008
Layla
Найзынхаа эхнэрт дурласан нэгэн залуу хөгжмөөр өөрийн мэдрэмжээ илэрхийлсэн нь рок хөгжмийг төлөөлөх хайрын дуунуудын нэг болжээ.Тэр дуу 2004 онд Rolling Stones сэтгүүлээс нэрлэсэн Бүх цаг үеийн шилдэг 500 дуунд багтан ,27д жагссан гэнэ. Үнэхээр гайхалтай авъяастай залуу байсан нь гарцаагүй...
Хэрэв рок , ер нь хөгжим сонирхдог бол гарчигнаас л домогт Eric Clapton-ы түүх гэдгийг амархан таасан байх. Тэрээр найз George Harrison-ы(Битлзийн) эхнэр Pattie Boyd-д дурлачихаад энэхүү дуугаа зохиосон гэдэг. Layla гэж нэрлэх болсон нь нэг найз нь түүнд хайрт бүсгүй нь өөр хүнтэй суух болсноос болж галзуурдаг нэгэн залуугийн тухай өгүүлдэг Layla and Majnun хэмээх эртний Персийн зохиолыг ярьж өгснөөс үүдэлтэй.
Eric Clapton өөрөө Бүх цаг үеийн хамгийн шилдэг 100 гитарчны нэг / #4 / ба The Immortals буюу Rокнроллын бүх цаг үеийн шилдэг 100 алдартны тоонд ордог/#53/ юм.
Ингээд Layla:
Acoustic Live:
Unplugged:
Electric live:
Sunday, November 16, 2008
East vs West
Япон эрчүүд 2 гэрлэдэг гэсэн хошигнол байдаг. Эхлээд ажилладаг компанитайгаа, дараа нь эхнэртэйгээ. Ажлын цаг нь дэлхийд бараг л хамгийн урт. Оройтож тараад бизнесийн түншүүд, хамтрагчдаа нэг газар оруулж дайлна, ууна, ажлаа ярина.Бас л ажлынх нь нэг хэсэг болчихсон гэхээр. Компаниас зардлыг нь даачихна. Орох газар нь ч элбэг. Зөвхөн Япон ч биш ер нь Азид бол ийм ёс маш түгээмэл, нэг ёсны Азийн нэг соёл гэхэд болохоор. Тэгээд шөнө дуусгачихаад хариад унтана...
Барууныхан бол ажил, хувийн амьдрал хоёроо тус тусад нь яг цав салгана. Ажил тарлаа л бол гэр лүүгээ марш. Гэр бүлтэйгээ, эсвэл найз нөхөдтэйгээ цагаа өнгөрүүлнэ. Manhattan-ий хамгийн завгүй хүмүүс ч хүртэл хувийн амьдралтай байдгийг Sex and the City-г үзсэн бол анзаарсан байх. Токиогийн Roppongi, Ginza-д байдаг Япон ажилчдын ордог шөнөжин ажилладаг хэдэн мянган газрууд шиг тийм газар бүхэл бүтэн New York даяар 10 хуруунд багтам цөөн гэж нэг багш маань ярьж байсан. Strip club, disco bar-наас өөр шөнөжин ажилладаг газар тэнд байх ч үгүй, байгаад ч хэрэггүй.Ажил тарлаа л бол 100% хувийн амьдрал.
Магадгүй City that never sleeps жинхэнэ утгаараа Токио байж ч магад.Барууныхан шөнө шоудаж байгаа ажилчдыг хараад гайхдаг юм гэсэн.Харин миний нэг гайхсан зүйл гэвэл саяхан семинарын хичээл дээр маань ирж яриа хийсэн Microsoft Japan-ий дэд захирлын яриа байлаа. Юу гэхээр , Япон цагаан цамцтай ажилчдын бүтээмж барууны цагаан цамцат ажилчдын 70% л байдаг гэнэ. Тэгж их ажиллачихаад , тийм бага? Нэг сайн мэдээ нь IT ийн дэвшил дээр тулгуурлан Япон ажилчдын бүтээмжийг нь сайжруулахын тулд Microsoft нэлээд хичээж байгаа гэсэн...
Thursday, November 6, 2008
Changes
Японд энэ долоо хоногт анхны цас оров. 2 дахь өдөр орсон цас жил бүрийн дунджаас 8 өдрөөр хоцорсон юм гэнэ. Хойд нутгаар орсон болохоор хараагүй л дээ. Манай энд бүр орохгүй ч байж магад, аз таарвал хальт будраад өнгөрвөл л их юм .Гэхдээ газарт буугаад л бараг хайлчихна...
Дэлхийд эдийн засгийн хямрал үргэлжилсээр.10 дугаар сард үнэт цаасны зах зээл дээрx алдагдал $5.8 триллионд хүрч, 30 хоногт хамгийн их мөнгө салхинд хийсгэсэн шинэ рекордоо тогтоож гэнэ. WOW!!! 1 өдөрт л 30 Монгол улс алга болоод байвал...
Америкт өөрчлөлт хэрэгтэй гэж хэвлэлээр бичих юм.Анхны эмэгтэй дэд ерөнхийлөгч л Бушийн засаглалд МкКэйний авчрах нэг шинэ зүйл байсан гэх. 2 жил үргэлжилсэн нүсэр кампанит ажлынхаа сүүлийн орой She has gone home гэж хэлэхэд нь Обамагийн хацар дээгүүр нь нулимс урсаж байгаа харагдсан. Эмээ нь дахиад 2 өдөр тэссэн бол Цагаан ордны анхны африк гаралтай захирагч болсон ач хүүтэйгээ баярт мөчийг нь хуваалцах байлаа...
Надад өөрчлөлт авчирч магадгүй гэж бодоод энэ долоо хоногоос олон нийтийн ажил ажилд идэвхитэй оролцож байхаар болов. Сайн дурын байгууллагын удирдах зөвлөлд орох гэж сонгуульд хүртэл хүч үзлээ. Гэхдээ 11 суудлын төлөө 11 хүн л өрсөлдсөн тул тийм ч хэцүү байсангүй ээ...
Monday, October 27, 2008
Lost and found
Анх ирчихээд удаагүй байхдаа нэг удаа хүнсээ цуглуулж яваад түрийвчээ хаячихсан юм.Юм авсан дэлгүүр дээрээ очлоо, явсан замаараа буцаж явлаа , байдаггүй. Дотор нь бүх бичиг баримт, бас бүтэн сарын хоолны мөнгө байсан болохоор тун тааруу хэрэг байв.Ядаж байхад хэл ч сайн мэдэхгүй,яахаа ч бас сайн мэддэггүй . Ингээд баларлаа гэж... Бас л 5 дахь өдөр л байсан шиг санаж байна. 1 дэх өдрөөс нааш сургуулийн офис онгойхгүй тул сургуульдаа мэдэгдээд арга хэмжээ авахуулчих боломжгүй байдаг. Ингээд амралтын 2 өдөр нойр хүрэхгүй шахам юм болж өнгөрлөө. Тэгээд 1 дэхд хамгийн түрүүн суругулийнхаа офис дээрээ гүйж очтол , түрийвч чинь энэ мөн үү гээд өөдөөс үзүүлдэг байгаа. Үүнээс хойш анхааралтай байгаарай гэж хэлээд түрийвчийг маань буцааж өглөө, бүрэн бүтнээр нь.
Баярласан гэж!!!
Яаж олдсон бэ гэхээр дэлгүүрээс юмаа авчихаад дугуйгаараа жийж явах үед карманаас сугараад унагачихсан байж. Тэрийг нь ойр хавьд амьдардаг нэг эмээ олоод доторх оюутны үнэмлэхийг нь хараад, сургууль дээр авчраад өгчихөж.Xолбогдох хаяг, утсаа ч үлдээгээгүй болохоор Баярлалаа гэж хэлж ч чадаагүй л дээ.Үнэхээр сайн санаат хүн байсан байх тэр эмээ.
Нэг бодлын стресс ихтэй,үе үе ойлгоход бэрх нийгэм ч гэлээ, нөгөө талаас бас гоё л нийгэм шүү,энэ Япон.
Thursday, October 23, 2008
Thursday
Дахиад л бороо.Цаг агаарын мэдээ хардаггүй буруудлаа. Өглөө цэлмэг байсан болохоор шүхрээ ч авч гарсангүй.
Эхний цаг дээр quiz авч сандаргаад, гэхдээ азаар гайгүй хийчих шиг болсон.Уул нь бол айдаг хичээлүүдийн маань нэг. Заасан юмныхаа тухай биш, заах юмныхаа талаар асуусан болохоор бодож байгаад бичээд өгчихөв.Эхний quiz байсан болохоор харж үзсэн байх л даа.
Үдийн цайнаар номын сан орж ганц хоёр сонин гарчиглалаа,нөгөө л subprime crisis ээс өөр онц зүйл алга. Хоол идчихээд сурсан зангаараа мат-ийн хичээлдээ хоцроод очлоо. Мэдээж багшаасаа бол түрүүлнэ л дээ.
Багш ч бас сурсан зангаараа 10 мин хоцорч ирээд 1 радиустай тойргийг 1 талтай квадрат дотор зурчихдаг оюутнууддаа натурал тоон олонлогийг квадратынхаа олонлогтой тэнцүү тухай заадаг хичээлээ эхэллээ.Удахгүй орох борооны ачаар наран талд байдаг анги харин энэ удаад сэрүүн, гэхдээ бүгчим байв. Шалгалтан дээр ч суудал хуваарилдаггүй, бодлогоо тарааж өгчихөөд өөр юм хийгээд суучихдаг хэнэггүй багш маань танхим дундуур явж оюутнуудаас ганц хоёр юм асууж сандаргангаа лекцээ орчихоод сурсан зангаараа эрт тараачихлаа.
Өнөөдөр 3 пар-тайн сүүлийн цаг нь семинарын хичээл. Лекцтэй төстэй нь нэг багштай. Ялгаатай нь 300 биш 10 оюутантай. Ихэнхдээ discussion хэлбэртэй явагдана. Нэг гэм нь миний хувьд ангидаа хамгийн муу хэлтэй нь болохоор хэл загатнасан ч хэлээ хазаад өнгөрөх тохиолдол нэлээд их. Угаасаа ч нэг гадаад нөхөр Япончуудаас төрөлх хэлээр нь илүү ярина ч гэж юу байхав.Гэхдээ сайжрах тал дээр жаахан хичээхгүй бол ойрд хэлэндээ муу байна гэдгээ нэлээд мэдрэх боллоо , хэлүүлэх ч боллоо.Хичээхгүй бол...гэхдээ яаж?
Баахан улстөр сонсож сонсож тараад номын санд хэсэг суудаг баатар болсон чинь нэт-тэй зууралдсаар байтал таарлаа.Энэ семестерт цагаа номноос өөр зүйлд зарцуулъя гэж бодсон болохоор уул санаа нь бол зөв, орлуулга нь буруу гэх юм уу даа. Жаахан өөрчлөлт оруулахгүй бол тараад нэт, хариад кино болж таарах гээд байдаг...
Ингээд бичих зүйл ч дууслаа, харих цаг ч боллоо. Гарахад бороо зогсчихсон л байгаасай.
Monday, October 20, 2008
Thursday, October 16, 2008
Part 2-I : Sexy vs Cute
Тэнгэр онгойсон дээр бүр дээр эхлүүлсэн [Part1: Life and Stress 2008.07.30] Cutie имижтэй ангийнхаа охидыг жагсаасан тухай яриагаа цааш үргэлжлүүлье. Японд 80 аад оноос хавтгайрсан Cutie имиж өдгөө моод гэхээсээ илүү Япон охидын өдөр тутмын амьдралын нэг хэв маяг, орчин үеийн Япон орныг тодорхойлогч нэг онцлог болтлоо дэлгэрсэн гэхэд болно. Хэдийнээ 11 тэгтэй $-оор хэмжигдэх зах зээлийг бий болгочихсон уг имижийг охидын үсний хавчаар, утасны зүүлт, хөнжлийн даавуу,дэрний уут гээд хаанаас л бол хаанаас харж болохоор.
Ангийн Япон охидын утасны зүүлтүүд нь нийлэхээрээ утаснаасаа том, хүнд болсныг хараад Европ охид толгой сэгсэрч, ер нь ойлгоё ч гэж оролдохгүй байх шиг байсан. Бие даасан байдал, Sexy имижийг бишрэн шүтэгч барууныхны хувьд эргээд жаахан хүүхэд шиг авирлан Cutie имиж-д дурлаад буй шалтгаан нь үнэхээр ойлгомжгүй санагдсан байх л даа.Ингэж ялгаа гарч байгаа нь зүгээр л өрнө дорнын соёл, сэтгэлгээний ялгаа гээд хэлчихвэл хэлчихэд энгийн бөгөөд оновчтой хариулт болно болох байх.Харин арай тодруулбал Sexy ба Cutie имиж нь эрх чөлөөтэй байх гэсэн хүний язгуур нэг хүсэл 2 өөр хэлбэрээр гарч ирж буй илрэл гэж хэлж болох юм. Азиудын бүрэг даруу зан,барууныхны нээлттэй зан хоёрын ялгаа нь л нэг зүйлийг ингэж 2 өөр хэлбэрээр гарч ирэх гол шалтгаан болсон гэх.
Энэ удаад арай урт болчих юм шиг байна. Яагаад Cutie ба Sexy нь мөн чанартаа нэг зүйл болохыг дараагийн бичлэгээрээ тусад нь тайлбарлая.
Monday, October 6, 2008
Thursday, October 2, 2008
a missed chance?
...i saw her in the crowd. she didn't know i was there. she looked so beautiful.my heart started beating like never before.i did not know what to do.i just knew i wasn't at that place where i used to be.my feelings for her were so different... then i took a deep breath and walked through the crowd toward her. but i stopped and turned away...i guess it wasn't the best timing...
i kept running. running and wondering if chances are given or should be made...by us, someday someway...
Wednesday, October 1, 2008
One evening in Tokyo
Тайфунь дуусаагүй, Токио жаахан бороотой ,баахан л шүхэр барьсан хүмүүс [надаас бусад нь] нааш цааш алхацгаана. Зонтик барьсан тийм олон хүн урьд нь бараг хараагүй байх. Магадгүй хэдэн сая. Ингээд нөгөө зүйлийнхээ эрэлд гарлаа. 35 сая хүнтэй мегаполисийн төвөөр махийсан улбар шар тэмдэг хайж баахан явав, олсонгүй. Утсаараа ганц нэг зураг дарсан шиг яваад л байв, Nike- гийн swoosh олж харсангүй. Нэг мэдсэн офисын дүүрэгт ороод ирлээ. Мананцар дунд офисын барилгуудын орой нь харагдахгүй, тэнгэрээс буугаад ирсэн гэрэлтэй баганууд шиг л харагдаж байв.Энэ цагаар ердийн худалдааны гудамжнаас ялгаатай нь энд янз бүрийн эрээн мяраан рекламны гэрэл ч үгүй, эрт офисоосоо гараад явж буй ганц нэг костюмтай ажилчдаас өөр хүнгүй , нам гүм, ерөөнхийдөө дүнсийсэн газар. Эндээс хайсан зүйлээ олохгүй нь тодорхой.
Ерөнхийдөө орой ч болов, Nike ч дүүрч, гэнэт их өлссөнөө мэдрэв. Өглөөнөөс хойш 2 будааны ороомогноос өөр юм ам руугаа хийгээгүй байсан тул жаахан юм олж идэхээр буцаад явлаа. Хоолны газрууд үүдээр нь дараалал үүсчихсэн ид ачааллаараа ажиллаж байгаа бололтой. Амраар нь нэг МАК олоод бургер кофетэй авч явахаар захиалав. Ойрд идээгүй, бас дажгүй шүү. Гэхдээ үнээ хальт нэмчихжээ. Ер нь Японд гадуур юм идэж явах бараг нүдний гэм. Гэхдээ заримдаа усыг нь уучихаад ёсыг нь дагахгүй байх бас зүгээр санагдаад байдаг юм.
Гахайн мах, каффеин хоёрын ачаар жаахан энергитэй болчихоод гэр лүүгээ зүглэхээр метронд суулаа. Оройны метро дүүрэн хүнтэй,бүгд урт ажлын өдөр нэлээд ядарсан байрын, зарим нь жаахан халаалттай. Би ч бас нэлээн яваад ядарснаа мэдэн,цүнхээ буулгаад хөл дороо тавин, нэг бариул олж зүүгдээд , нүдээ анилаа...
Monday, September 29, 2008
Some thoughts
Сүүлийн 2 сар гэрийнхэн, ойрд уулзаагүй найзуудтайгаа уулзан, цагтаа хооллож, цагтаа унтаад маш эрүүлээр амьдарлаа. Ямар ч стрессгүй. Сүүлийн 2 жилийн ачааллыг азаар залуу хүн тулдаа л даваад гарсан бололтой. Гэхдээ залуу залуу гээд өөрийгөө хайхрахгүй яваад байж болохгүй бололтой. Энэ бичлэгийг уншиж байгаа та ч бас, ялангуяа залуу хүн бол яг одооноос эрүүл мэнддээ анхаарах хэрэгтэй шүү.Жишээ нь өглөө бүр гүйдэг ч юм уу.
Monday, September 15, 2008
Зуны Workshop 2008
Гэхдээ ч пабуудад инвест хийхээс өөр (илүү) үр бүтээлтэй зүйл нэгийг ч болов хийсэн нь ЯМОX(Япон дахь Монгол Оюутны Холбоо), Японд сурдаг хэсэг оюутнуудтай хамтран хийсэн Зуны workshop сайн дурын үйл ажиллагаа байлаа.
20 гаруй хоног үргэлжилсэн уг прожектоо өчигдөр нэг юм дуусгаад бүгдээрээ салхинд гарч нэг хоног амарцгаав. Бүгд нэлээд ядарцгаасан байсан болохоор сайхан амралт болсон байх. Гэхдээ шорлог хийж идэх л хамгийн гоё байсан шүү. Идэхээс илүү хийх нь гоё гэдгийг анх удаа мэдэрсэн гэx үү дээ.
Ер нь юм хийхийн амтыг воркшопийн үеэр нэлээн мэдэрсэн гээд хэлчихвэл шал хэнхэг амьтан шиг сонсогдох байх л даа. Гэхдээ нэг зорилгын төлөө багаар ажиллах үед бие биеэсээ суралцах зүйл ихийн дээр дуусгачихаад ХИЙЧИХЛЭЭ гэдэг амтыг мэдрэх нь ганцаар байснаас улам ч хүчтэй юм шиг санагдсан.
Ер нь хүн мөнгөний төлөө ажиллах биш, тэр дундаа ямар нэгэн хүний даалгавраар ажиллах ч биш, сайн дураараа өөрийнхөө хийе гэж бодсон зүйлээ ажил хэрэг болгох үед илүү хүч гардаг юм шиг санагдлаа. Хэдийгээр үнэ төлбөргүйгээр ажиллаж байгаа мэт боловч энэ үед л илүү их юм сурч, олж авдаг юм шигээ.
Friday, September 5, 2008
20080828
За энэ ч яахав, эм уугаад л болчих асуудал. Эмээр шийдчихэж болохгүй нэг асуудал Монголын улстөр л байх шиг байна. Төрсөн өдрөө тэмдэглээд сууж байтал хуралдаж чадахгүй байсан Их хурал ч тангаргаа өргөөд, бороо ч ороод , тун дажгүй шүү гэж бодсон чинь байдаггүй ээ...монголд ардчилал сөнөсөн өдөр гэж түүхэнд бичигдэж үлдэх бололтой.
Мэдээ үзсэн бол Юу болсныг бүгд мэдэж байгаа биз дээ. Яах хэрэгтэйг хэлэх хүн харин байхгүй бололтой. Энхбаяр уу, Элбэгээ юу?
Friday, August 15, 2008
Hero
Хэл амаа ололцохгүй байгаа улстөрчдийг гар гараас нь барилцуулж, Наадмаар ч ингэж баярлаагүй нийслэлчүүдийг ахан дүүс мэт нэгтгэсэн нь Түвшээгийн маань бас нэгэн том амжилт гэж хэлж болох байх. Үнэнийг хэлэхэд анх xөөрсөн, халсан олон цугласан газар риск ихтэй гэж сэжиглэж байсан ч нийслэлчүүд маань баярлаж сурсан юм байна. Залхуу , хашир 2 нийлээд гэртээ унтаад сэрсэн чинь өглөө сэрсэн чинь но гараагүй бололтой. Яг л латин америкчууд хөлбөмбөгийн аварга болчихоод партиддаг шиг цуглан тугаа намриуулж , дуулах нь дуулж , орилох нь орилж, согтох нь согтсон ч элдэв асуудалгүй дуусаад бүгд гэр гэртээ харьсанд эмнэлэг,цагдаагийхан сэтгэл дүүрэн үлдсэн байх.
Далимдуулж ПиАр сайн хийсэн сэргэлэн хэдэн улстөрчид ч сэтгэл дүүрэн үлдсэн нь лавтай. Гэхдээ шөнө дунд зарлиг гаргаж хэрэгтэй хэрэггүй тэмдэг, одон амлаж байхаар завшдаг мөнгөө нийлүүлж байгаад 1 сая$ болгоод анхны Олимпийн аваргадаа өгчихвөл ард түмэн ч завшлаа гэж уурлахгүй биз.За тэгээд эцэст нь өчигдрөөс хойш суваг болгон дээр хэт олон давтаж гаргаад байгаа Казакстаны бөхтэй хийсэн барилдааны бичлэгээс залхаад байгааг эс тооцвол зуны амралт сайхан болж байнаа...[хэдийгээр баярт мөч ч гэлээ хэт олон давтаад гаргаад байхаар...]
Sunday, August 10, 2008
Opening ceremony
Wednesday, July 30, 2008
Part 1: Life and Stress
Эмээ ч гэж, бууралтсан үсийг нь тооцохгүй бол уул нь залуухан царайтай, үргэлж ажил хэрэгч хувцасладгийг нь харахад офист ажилладаг боловуу гэмээр ахимаг насны эмэгтэй л дээ. Метроны буудлаас гэр хүрэх зам нь миний сургуулиас гэр хүрэх замтай давхцдаг байсан байх. Орой болгон нэг гүүрэн дээр зөрөөд, өглөө хааяа эхний цагтай өдөр ажил руугаа буцаад явж байхтай нь таардаг юм. Жирийн амьдрал нь л миний "шалгалтын сезоны" амьдралтай ижил юм шиг ээ. 20 настай залуу л ганц сар ширээний ард суух гэж стрест орон хүзүү толгой хөшөөд , эм энэ тэр ууж байхад "эмээ" яаж болоод байнаа гэмээр... Гэхдээ шөнө дундын үед ажлаа дуусгаад сүүлийн метронд арай гэж амжиж суудаг хүмүүстэй харьцуулахад 10 цаг гээд гэртээ харьчихдаг "эмээ" ч бас гайгүй л дээ. Гэрийнхэнтэйгээ хэсэг ч гэсэн стрессээ тайлчихаад өглөө шинэ эрч хүчтэй гардаг байлгүй.
Нэг таньдаг Япон оюутан маань "Хүн стресс ихтэй үед пиво,өтгөн кофе, хар шоколад гэх мэт гашуун зүйлст дуртай болдог. Учир нь стресс их үед гашуун амтыг мэдрэх чадвар нь буурдаг. Япон ажилчид ачаалал ихтэй өдрийн дараа уух дуртай байдаг нь стресс тайлахад пивоны дан ганц согтоох чанараас гадна гашуун амтнаас бас болдог " гэж ярьж байсан юм. Үнэн үү худлаа юу бүү мэд, гэхдээ ажлаа тараад архи уучихаад харьдаг гэдэг нь лав үнэн . 8 цагийн метро, 00 14 ийн метронд нэг хүний шал 2 өөр дүр төрхийг харж болохоор... Японы нийгэм гэж стресс ихтэй нийгэм шүү.
Xэн ч харсан эмээ нь хүртэл ингэж хөдөлмөрлөсөн газар Араб шиг их нефтьгүй ч гэсэн хөгждөг л юм байна гэж бодогдохоор...
Friday, July 18, 2008
Did Marco Polo go to China? (English)
Once there widely spread a "distinctive" fashion of binding girls’ feet in
。。。
I’ll go to the main topic now as you might be wondering whether there are connections between Marco Polo and high-heels. The fact that Polo had “forgotten” to report about the “distinctive” characteristics of our Southern neighbor led many people to question whether he visited China or not. Surely, it is doubtful if someone who visited
。。。
So, did Marco Polo go to
。。。
Professor Reichert emphasized the fact that Marco Polo had become one of the Mongols as a result of spending many years among them after accompanying his father and uncle on the trip to Asia. Serving the Great Khan and belonging to the highest social layer of the Yuan Dynasty, Polo actually was secluded from the Chinese, who were in the lowest layer, becoming one of the Mongols who are not interested that much in Chinese culture. That explains a lot, Prof. Reichert said.
。。。
As Polo started to live in a Mongolian way of life preferring horse milk to tea ,he might haven’t had a “need” to concern about foot binding fashion, that was limited only among upper class women in Southern China . Besides, the Great Wall that we know today, was built later during Ming dynasty, [thus] definitely Polo did not have chance to see it. Very accurate description of the Silk Road given by Polo is an important fact that confirms his travel. But there is still one argument questioning the credibility of Polo’s ambitious travel notes, since Chinese records of that time don’t mention him.
。。。
Considering the fact that the book that made Marco Polo one of the most famous people of all time was not written by Polo himself, but by someone else based on the accounts heard from him during time of imprisonment, [I’ll say] Polo was not that serious man. [Certainly, he became “Mongolized” kk] Anyway, the book was written and kept till our time, adding one more issue to argue over.
P.S: Whern I met Prof. Reichert yesterday, he said he had found my post of 8 May through Google, but couldn't read it, since he doesn't know Mongolian. So I translated it to Englsih. If you want to read the original one, please go to:
http://getsu25.blogspot.com/2008/05/did-marco-polo-go-to-china.html
Tuesday, July 15, 2008
"Жагсаав"
Friday, July 11, 2008
Үр дүн???
Wednesday, July 2, 2008
Эвт шаазгай...
Wednesday, June 25, 2008
Нэг жил
Өмнө нь тэмдэглэлийн дэвтэр ч хөтөлдөггүй байж байгаад гэнэт блог бичих болсон шалтгаанаа өөрөө ч сайн санадаггүй ээ. Гэнэт "зохиолч" болоход маань блог бичдэг найз нөхдийн нөлөө их байсан болов уу. Яг нэг жилийн өмнө Google account-аараа блог нээчихээд нэр өгч мэддэггүй, эргэн тойрноо хараад сууж байсан чинь календарь дээр 25月( 25 getsu ) гээд биччихсэн байсныг хараад getsu25 гээд үүсгэсэн өдрийнхөө гариг өдрийг блог ID талбарт нь оруулснаар www.getsu25.blogspot.com төрсөн түүхтэй. Xэрэгтэй хэрэггүй зүйл сараачиж хүний болон өөрийн үнэт цагийг хороож буй зорилго ч бас яг үнэнийг хэлэхэд тодорхойгүй гэхэд болох байх. Бета хувилбараа upgrade хийж чадахгүй байгаа шалтгаанууд маань энэ юм. Хэдийгээр ашиггүй(ашиг багатай?) байж болох ч харамссан удаа байхгүй, харин ч найзуудтайгаа санал бодлоо хуваалцаx нэгэн шинэ арга олсондоо баяртай байдаг шүү.
Энэ хугацаанд бичсэн бичлэгүүдээ эргээд хааяа харж байхад оюун бодлынхоо хувьсал өөрчлөлтийг олж харах шиг болдог юм. Хорвоо ертөнцөд бүх зүйл хувьсан өөрчлөгдөхөд тогтмол үлддэг ганц л зүйл нь хувьсал өөрөө байдаг.Оюун бодлынхоо хувьслыг харуулагч блогоо ХУВьСАЛ гэж нэрлэсэн шалтгаан нь ийм. Хувьсгал хийчихээр идея ч биш, хувийн асуудал, тогоо шанаганы яриа ч биш хувьсан өөрчлөгдөх бодлуудын эмхэтгэл болсон блогт маань цаашид ч тухлан саатаж байгаарай.
Ингээд хамаг "нууцаа" дэлгэчихээсээ өмнө эхний жилийн сүүлийн бичлэгээ өндөрлөе. Энэ нэг жилийг тоогоор илэрхийлвэл:
2960 өөр IP address-ээс
өдөрт дунджаар 13.3 хүн
блог руу маань орж нийт
68 бичлэгийг 4857 удаа уншиж 125 сэтгэгдэл үлдээжээ.
"Ид шидэнд" итгэв
Заримдаа тэгвэл гайхамшиг бас байдаг гэдгийг өнгөрсөн амралтын өдрүүдээр Токио хавийн оюутнуудтай далайн эрэг яваxдаа харлаа. 2 дугаар курсын оюутнууд жил бүр нийлж зохиодог аялал л даа. Очих амралтын газар , автобус, хүний захиалга зэргийг нэлээд урьдчилж хийх шаардлагатай байдаг тул аяллын үеэр цаг агаар ямар байх талаар мэдэх аргагүй байдаг юм. Борооны улирал тул бороо бараг л орно , гэхдээ аз дайраасай гээд аяллыг өнгөрсөн амралтын өдрүүдээр дайруулан хийхээр товлочихсон байв. Тэгсэн өмнө нь "хэрэггүй үед" нар гарж гарчихаад , яг явах болсон чинь бороо орох магадлал 2 өдөр 90% тай гэдэг байгаа!!! Ер нь бол хувингаар цутгана л гэсэн үг л дээ. Цаг нь тулсан тул аяллыг хойшлуулах ямар ч боломжгүй байв.
Ингээд яалт ч гүй цугладгаараа цуглаад , явдгаараа явлаа.Бороо ч орно гэснээрээ орлоо.Бүр зад орсон гээч. Харин нэг гайхалтай зүйл тоxиолдсон нь юу вэ гэвэл бороо орохдоо автобусаар явж байх үе, орой харанхуй болоод байшиндаа орчихсон үеээр таараад яг далай руу явах, хоол хийж идэх гэх мэт "чухал" үед өмнө нь захиалаад зогсоочихсон юм шиг орсонгүй. 2 дахь өдрийн өглөө гийсэн нарыг хараад тийм тэнгэрээс шөнөжин бороо цутгасан гэхэд итгэмээргүй санагдсан шүү. Гайхамшиг тохиолддог юм билээ.
Харин ганц онцгүй нь далайн ус нэлээд хүйтэн, давалгаа ширүүн байсан. Усанд шидүүлж нороод солих хувцасгүй байснаас Монголд өвөл даарч үзээгүйгээрээ даарсан шүү. Тэгж даарсан тохиолдол лав санагдахгүй байгаа юм . Харин ханиад ч хүрээгүй, хатгаа ч аваагүй гарсан нь аз ч гэмээр ,эсвэл бас гайхамшиг ч юм уу хэхэ.
Аялалд оролцогчид хэр сэтгэл хангалуун буцсаныг хэлж мэдэхгүй ч буцахдаа автобусанд нам унтаж байсныг нь харахад ямар ч байсан нэлээд(магадгүй ойрд ядраагүйгээр, бас ойрд ядрахгүйгээр ) ядарсан гэдэг нь харагдаж байсан. Гэхдээ сэтгэл дундуур буцсан хүн гараагүй болов уу.
Ид шидийн талаар ярих гэж байгаад хадуураад явчихлаа. Эцэст нь нэг ажиглагдсан зүйл гэвэл зарим монголчуудад байдаг мурих гэдэг их муу зан энд ирээд ч засраагүй байх юм. Бусад нөхөддөө хүндрэл учруулахыг огт тоолгүйгээр,явна явна гэж автобус, байр хоолоо захиалуулчихаад яг явах өглөө нь хэлсэн амнаасаа буцан нэлээн хэдэн нөхөр мурьсан шүү.Бас нэг нөхөр хойноос өөрөө явж ирчихээд мөнгөө төлөхгүй гээд"... ийм юм болох гэж байгааг мэдээгүй , би гадаа хоночихьё, хоол ч идэхгүй ..."гээд тас гүрийчихдэг юм даа. Уул нь хоншоортэй эр хүн шиг л баки залуу харагдсан байдаггүй...Ийм тохиолдолд хэрэгжүүлэх бизнес этикийн хичээлийг менежментийн лекцээр лав сурахгүй юм билээ.
Tuesday, June 24, 2008
Салаа зам буюу 3 баатрын түүх
Эрт урьдын цагт найз гурван баатар эр байж гэнэ. Гурвуулаа зэвсгийн эрдмээрээ улс орондоо манлайлах баатрууд байсан хэдий ч 3 дахь баатар яагаад ч юм эхний 2- ынхоо хэмжээнд хүрдэггүй байв. Эхний 2 баатар нь олон тулаанд ур чадвараараа гайхагдан гавьяа байгуулж алдрын оргилд хүрсний эцэст шинэ зүйл эрэлхийлэн харь нутагт оджээ. Эхний баатар карьераа шинээр эхэлж аж ахуй сонирхож, урлагт цагаазарцуулах болсон бөгөөд өмнөх шигээ биш ч тодорхой амжилт олж гэнэ. Харин 2 дахь баатар зэвсгийн эрдмээ дээшлүүлэхээр явсан ч, үзэсгэлэнт гүнжээ даган тосгонд очин, амар тайван аж төрөх болов. 3 дахь баатар ч мөн алсыг зорьсон бөгөөд xайсаар яваад хосгүй чадвартай багшид шавь оржээ. Тэрээр ур чадвар нь дээшилсээр зэвсгийн эрдмээрээ дэлхийд нэртэй баатар эр болж гэнэ. 3 баатар сонгосон замаараа яван их зүйлийг олжээ. Салаа зам хаана хүрч, хаана огтолцохыг хэн ч үл мэднэ. Гагцxүү маш их зүйл өөрчилснийг бүгд мэдэж байлаа...
Thursday, June 12, 2008
Seminar
Земи буюу цөөн хүнтэй ангид (ойролцоогоор 10-15) явагддаг семинарын хичээл нь Японы их сургуулийн сургалтын системийн(нийгмийн ухаан) нэг гол онцлог гэж хэлж болно.Оюутнууд мэргэжлийнхээ онолыг гүнзгий судлахаас гадна багаар ажиллах чадвар, илтгэх чадвар, бичгийн чадвар зэргийг земи-гээс олж авдаг ба ямар земи-д юу хийсэн нь төгсөөд ажилд ороход ч, цааш сурахад ч үзсэн хичээлүүд дотроос нь хамгийн их нөлөөтэй байдаг. Элсэх үед нь л мэргэших салбар нь факультет, тэнхимээрээ тодорхой болчихсон байдаг ч мэргэжлээсээ өөр земи сонгох боломжтой байдаг тул семинар нь оюутнуудад илүү өргөн боломжийг олгодог.
Ерөнхийдөө 3 дугаар курстээ ороод үндсэн земи-нь эхэлдэг ч зарим сургуулийн бизнесийн факультетүүд basic seminar хэлбэртэй арай эрт эхлэх явдал байдаг. Оюутнууд эхний 1,2 курсдээ лекц хичээлүүдээр(100-400 хүнтэй) ерөнхий эрдэм, мэргэжлийн суурь мэдлэг олж авсны дараа сонирхсон чиглэлээрээ нэг багшийг удирдагчаа болгон сонгоод, семинарт нь суун, мэргэших салбартаа илүү төвлөрч судалгаа хийн, төгсөлтийн ажлаа тэр багшаараа удирдуулдаг. Хичээлийн хэлбэр нь мэргэжлийн онцлог, сонгосон багшаасаа хамаардаг ч group discussion, багийн судалгаа, team presentation хэлбэртэй явагдах нь олон. Мөн кампусаас гадуур study tour болон хааяа земи-гээрээ нийлж номикай (парти), өвөл зуны амралтаар богино хугацааны аялал хийх ба багш нь ч цуг оролцдог.
Хууль, санхүүгийн чиглэлийн нарийн мэргэжлээс бусад нийгмийн ухааны оюутнуудын хувьд ажилд ороход нь их сургуулийн мэргэжил нь бараг хамаардаггүй болохоор хэрэгтэй, эрэлттэй мэргэжил гэж бодохоосоо илүү алдартай ,хичээлээ сонирхолтой заадаг багшийг харж семинараа сонгоx хандлага ажиглагддаг. Земи сонголтын үеэр сургуулиас гаргасан танилцуулга guidance-аа барин тайлбар лекцүүд, земи-ний хичээлүүд дээр нь сууж үзэж байгаад л өөртөө таалагдсаныг сонгочихдог. Мөн дээд курсийхнээсээ сонгосон земи-нийх нь онцлог гэх мэт сонголт хийхэд нь тус болох хэрэгтэй мэдээллийг олж авна.
Гэхдээ хэдийгээр сонгоно гэж ярьж байгаа ч алдартай семинаруудад олон оюутнууд бүртгүүлдэг болохоор жаахан өрсөлдөөн ихтэй, хүссэн хүн бүр орох боломжгүй байдаг байдаг болохоор багш тухайн оютны GPA, ярилцлагын шалгалтын дүнг харж байгаад хэнийг элсүүлэхээ шийднэ.
Thursday, June 5, 2008
Judgement day
"Анхны хайр"-ынхаа талаар блогтоо бичихээ мартчихаж гээл үү. Маргааш хүсэн хүлээсэн Finals эхэллээ гэж. BBall-ийн түүхэн дэх хамгийн агуу 2 баг эртний уламжлалаа сэргээн тунаж үлдлээ. Enjoy !!!
Tuesday, June 3, 2008
"Нээлт"
Хэдийгээр 80 насыг зооглон хорвоогийн сонин хачныг дуусгасан ч маргааш үхнэ гэвэл дахиж 1 өдөр өгөөч гэж бурхнаас гуйх биз. Хэн ч байсан хорвоог элээсэн өвгөний 1 өдрөөс 20 настай залуугийн 1 өдрөөр амьдрахыг илүүд тооцохгүй гэж үү? Гэтэл ийм үнэтэй өдрүүдийг бөөн бөөнөөр нь урсгасаар...Залуу насаа гэж...
Баялаг ховордох тусам үнэ цэнэ нь өсдөг гэсэн эдийн засгийн хуулийг "зөрчсөн" 2 жишээг бодоод олчвоо гэж...
Thursday, May 22, 2008
Typhoon, happiness, etc...
Ер нь улс орон байтугай хувь хүн бүрийн хувьд аз жаргалыг үнэлэх хэмжүүр адил байх албагүй тул нэг хэмжүүр тогтоож болохгүй байх л даа. Харин аз жаргал олон зүйлийн цогц учир олонхийн хувьд нийтлэг хүчин зүйлүүдийг олж тогтоож бол болох байх. Эрүүл саруул оюун ухаан , бие бялдар, эд зүйлсээр дутаахгүй байлгах тодорхой хэмжээний баялаг г.м зүйлсүүд аль орны хэн гуайн хувьд[ exception бий ч ер нь цөөн ] ч аз жаргалтай байхад нь нөлөөлөх хүчин зүйлс болох нь гарцаагүй.
Харин Амьдрал нь хангалуун болсон Япончуудын хувьд дээрх зүйлс байх л ёстой зүйлсийн нэг болж аз жаргалыг арай өөр зүйлсээс хүлээдэг болсон байж ч болох юм. Хамт олны зорилгыг өөрийн зорилгоос илүүд баримтлах ёсон дор жилийн турш амралт багатай ажлын маш завгүй урт өдрүүд, хөл хөдөлгөөн ихтэй орчин үейин стресс ихтэй амьдралын хэмнэлээс болж аз жаргалаа мэдрэх боломж нь багасдаг байж ч болох юм. Аз жаргалтай барилгачин Баяраад дан ганц тоосго өрөх биш, эхнэр хүүхэд, эцэг эх, ах дүү анд нөхөд, лааз пиво, бильярдын ширээ,Наадмын бөх, зуны амралт гээд нэлээн олон юм чухал болох нь ойлгомжтой. Магадгүй Тоёта жийп унах, эсвэл Шекспирийн Ромео Жульетийг үзчихвэл ертөнцийг харах өнцөг юмыг үзэх үзэл нь өөрчлөгдөх ч юм билүү...
За тэгээд ер нь аз жаргал гэж юу болох талаар хүн хүн янз бүрээр боддог байлгүй дээ. Уг үнэлэмж гадаад дотоод хүчин зүйлсийн нөлөөгөөр өөрчлөгдөхийг ч бас үгүйсгэхгүй. Заавал үнэлж дүгнээд байдаг материалист ч гэж юу байхав, зүгээр л аз жаргалтай санагдаж ч бас яагаад болохгүй гэж? 非科学的考えとは...
Дээрх судалгаа 178 орны 80 000 хүнээс авсан анкет дээр үндэслэгдсэн бөгөөд судалгааны хэмжүүрүүд төгс бол биш ч судалгаа хийгдсэн 2006 он хүртэл байсан хэмжүүрүүд дотор хамгийн сайн нь гэгдэх. Нийтэч сэтгэлгээтэй Азийн зарим орнууд, хүн ам олонтой улсуудын хувьд үр дүн сөргөөр гарсан нь нэг анхаарууштай зүйл байж магад . За юутай ч дэлхийн 178 орныг аз жаргалын түвшингээр нь жагсаахад дараах үр дүн гарчээ.
Tuesday, May 13, 2008
5月病
Ер нь борооны улирлын өмнөх 5 сарын нартай хэдэн өдрүүдэд ч гэлтгүй Японд иймэрхүү назгай байдал оюутны амьдралд нэлээд их юм шиг. "Амьдралд тохиох зуны амралт" гэж нэрлэгдэх оюутан цагт л "гараа дээшээ өргөөд дураараа цэнгэ" зарчим мода-нд орчихдог бололтой. Цаашид мэргэших семинар сонгоход тус болох зорилгоор зохиогддог дээд курсын оюутнууд өөрсд өөрсдийн семинарынхаа онцлогийг тайлбарладаг танилцуулганы үеээр хэр их уухаар явдаг, хөөрхөн охидууд хэр олонтой гээд юун яасан мэргэжлийн хичээлийн танилцуулга болдог байгаа. Гэхдээ номын санд байнга сууж байдаг хичээлийн маньякууд байдаг ч xичээл хүндтэй байгалийнхан , эсвэл нэг түвшин тогтоох шалгалтанд бэлдэх гээд гэгээртлээ сууж байгаа гарууд л ихэнх хувийг нь эзэлчихдэг юм шиг ээ. Нийгмийн оюутнуудын олонхынх нь хувьд бол цагийн ажил, клуб дугуйлан, шоу, лекцэн дээр зүүрмэглэсэн цагийг нэмэхэд хичээл хийсэн цагаас нь хавьгүй даваад явчих байх. Би ч гэсэн назгай байдлаасаа гарч мэргэжлийн хичээлүүдээ хүндрэхээс нь өмнө хоцрогдлоо нөхөхгүй бол шалгалтын өмнө уйлах хэрэг гарч магадгүй нь...
Thursday, May 8, 2008
Did Marco Polo go to China?
Марко Поло гэчихээд туфль яриад унахаар гайхсан байж магад. Одоо сэдэв рүүгээ орьё. Марко Поло Хятадыг төлөөлөхүйц гэмээр өвөрмөц зүйлүүдийн талаар алдарт аяллын тэмдэглэлд нь дурдагдалгүй "мартагдчихсан" нь олон хүнийг үнэхээр мань эр тэнд очсон уу гэж эргэлзүүлэхэд хүргэсэн байдаг. Хятадад очсон хүн охидын хөлийг боодог өнөө өвөрмөц мода, хятад цай,бичгийн соёл, хамгийн гол нь алдарт Цагаан хэрмийн талаар дурдахгүй өнгөрнө гэдэг нээрээ ч хачирхмаар. Пологийн шүүмжлэгчид нэрт аялагчийг Венецээсээ ч холдоогүй, Хятадын талаар Араб ,Персүүдээс сонссон зүйл дээрээ тулгуурлаад зохиол биччихсэн байж магад гэж сэжиглэдэг ба тэд нарын дотроос "Did Marco Polo go to China" гэдэг ном бичсэн Frances Wood хамгийн их нэрд гарчээ.
Тэгэхээр Поло Хятадад очсон нь үнэн үү? Герман хэлний багшийнхаа хийсэн тайлбарыг энд толилуулья. Түүх сайн мэддэг хүн юм байна гэж бодсон чинь харин дундад зууны Азийн түүх, газарзүйн нээлтүүд, аяллын түүхээр мэргэшсэн түүхч байсан юм билээ.Folker Reichert багш нэрт аялагчийг Хятадад очсонд эргэлздэггүй ,харин худалдаачин байсан гэж яригддагтай санал нийлдэггүй гэнэ. Марко Поло аав,авга ахыгаа дагаж Азид ирээд тэндээ үлдэн олон жил амьдарч, улмаар монголжсон гэдэгт нэлээд ач холбогдол өгч асуудлыг тайлбарласан юм. Юань гүрний үейин нийгмийн хамгийн өндөр давхаргад хамаарагдах болсон нь түүнийг хамгийн доод давхаргад харьяалагдаж байсан Хятадын соёлоос хангалттай зааглан, Хятадыг огт сонирхдоггүй "монгол хүн" болгочихсон хэрэг гэнэ.
Ингээд цай уухын оронд айргийг таашаах болж(Пологийн тэмдэглэлд гардгаар тэрээр айрганд маш их дуртай байсан гэдэг) ,монгол соёлд орсон тул зөвхөн Өмнөд Хятадын ажил хийх шаардлагагүй дээд зиндааныхнаар хязгаарлагдаж байсан охидын хөл боох моодыг сонирхох "хэрэгцээ" гараагүй гэнэ. Харин өдгөө бидний мэдэх түмэн газрын Цагаан хэрэм Мин улсын үед баригдсан болохоор Поло харж амжаагүй нь аргагүй.Түүнээс гадна Пологийн тэмдэглэж үлдээсэн торгоны зам үнэхээр нарийвчлалтай байсан нь бас нэгэн баталгаа болж байгаа юм. Харин Хятадын судар бичигт Пологийн талаар төдийлөн чухал зүйл тэмдэглэгдэж үлдээгүй байдаг нь түүний амбиц ихтэй тэмдэглэл хэтрүүлэг ихтэй байж магадгүй гэж дүгнэх үндэслэл болдог гэнэ.
Бүх цаг үейин хамгийн алдартай хүмүүсийн нэг болгосон тэмдэглэлээ өөрөө ч бичээгүй, хэзээ хойно шоронд байхдаа хүнд ярьж өгснийг нь тэмдэглэж үлдээснийг бодвол Поло сайхан хэнэггүй нөхөр байж дээ гэмээр. Нээрээ ч монголжсон байж магадгүй шүү хэхэ. Ямартаа ч тэр тэмдэглэл бичигдэн, өнөө үе хүртэл хадгалагдан ирсэн нь түүхчдэд нэгэн маргах ажилтай болоход нь тусалжээ.
Thursday, May 1, 2008
Unknown song
Tuesday, April 22, 2008
OKWAve
Бусад хүнтэй адил эрүүл саруул биш ,нийгэмд гадуурхагдан , дарамтан дунд амьдарч байсан тул үхсэн ч яахав хэмээн бодож байсан үе ч гарч байсан ч , хий дэмий шаналж байхаар "бусдын төлөө" гэсэн сэтгэлээр ямар нэгэн зүйл хийе хэмээн шийдэж ,суралцахын хажуугаар мэргэжилтэйгээ холбоотой сайн дурын ажил хийж эхэлжээ. Хөгжлийн бэрхшээлтэй хүмүүст чиглэсэн уг ажлаа ажилд орсон хойно ч үргэлжлүүлж байжээ. Биейин байдал нь ч дээрдэж , хувийн амьдрал зохион, ажил төрөл дээрээ ч нэр хүнд олоод овоо нэг ирээдүйг өөдрөгөөр харж эхэллээ гэсэн чинь ганц чухал зүйлээ мартсан байжээ. Мөнгө олдоггүй хэрнээ завгүй ажил нь эхнэрт нь хэтэрхий хүндэдсэн ачааг үүрүүлсэнд хадамууд нь ч дургүйцэж , гэр бүл нь салсан гэнэ.
Хийсэн ажил нь эдийн засгийн үр ашиггүйн улмаас олигтой үр дүнгүй,ойлгож хамтрах хүн ч үгүй, хажуудах хань ч холдон явсанд мань эр нэлээд гутран , нийтийн парк, цэцэрлэгт хоног төөрүүлж ,homeless амьдралаар өдөр хоногийг өнгөрөөн ,бор дарс хүртэх болсон байна. Жишээ болгоод магтаад ярьчих намтар шиг сонсогдохгүй байж магад ч үнэхээр энэ хүний хийсэн бүтээсэн, ярьж буйг сонсохоор сонирхолтой санагдсан юм.Нэг "азтай" зүйл гэвэл Just in time хараахан дэлгэрээгүй тэр үеийн Японд үлдэгдэл хоол, сайн чанарын архи ч үнэгүй олдчихож байсан тул "санаа амар" ингэж нэг хэсэг явсан юм байх.
Бүр нэг азтай ч гэмээр зүйл гэвэл тэрээр ингэж явахдаа амьдрах өртгөө хэмнэх гэж мөн нийтийн цэцэрлэгт хоног төөрүүлдэг нэгэн Хятад оюутантай таарссан явдал байжээ. Канемото захирал эрдэм сурах л чин хүсэл нь болсон тэр оюутан дайны нуранги, үнсэн дотроос дэлхийд хүчирхэг эдийн засгийг бүтээсэн Японы туршлагаас суралцан , мэдсэн сурснаа хүнд хэцүү амьдралтай ард түмэн, эх орондоо аваачихыг зорин хэрхэн хичээж байгааг хараад, бусдын зорин байж ирдэг тэрхүү боломж, баялаг, туршлагаар бялхсан оронд өөрөө амьдарч байж шалихгүй асуудлаас болж ингэж шалдаа бууж буйдаа ичин амьдралаа шинээр эхэлжээ.
Миний мэдлэг мэргэжил хамаа байхгүй, ямар ч ажил, юу ч байсан хамаагүй хийе хэмээн ажил хайн, вэб сайт хийдэг компанид ажилд оржээ.Энэ талаар мэдлэг нимгэн тул интернетээр зааж туслах хүн хайсан ч олдоогүйд гайхжээ. Сая сая хүмүүсийг нэгтгэдэг интернетэд бусдад мэдэхгүй зүйлийг нь хэлээд өгчихдөг сайт хийчихвэл , эртнээс тээж явсан "бусдын төлөө" хийсэн ажил, бүр маш олон хүний төлөө хийсэн ажил нь тэр болох биш үү гэсэн идея орж иржээ.
Энэ удаад үнэхээр биелүүлье гэсэн чин хүсэлтэйгээр эргэлт буцалтгүй зорилгоо тодорхойлсон байсан тул урьдын л адил тулгарч байсан бэрхшээлүүдийг шантралгүй явсаар ямар нэг аргаар туулсан гэнэ. Чин хүслээ олчихоод, биелүүлэхээр тэмцэж байх үед бууж өгвөл тэр харин алдаа , бусад үед хэзээд амжилт рүү хүрэх нэг алхам байдаг гэдэг дүгнэлтэнд хүртлээ ийм зам туулсан ба яг одооноос түүний гараа эхэлж байгаа юм байх. Амьдрал 40 тэй эхэлнээ гэж...
Сард 10 сая хандалттай ,Японы хамгийн анхны, хамгийн том асуулт хариултын(FAQ) вэб сайт http://okwave.jp/ түүнийг ажиллуулдаг ОKWave компани ингэж бүтсэн түүхтэй.
ps:
Сая 3 сард Microsoft ОКWave-ийн 10% ийн хувьцааг худалдаж авсан нь FAQ вэб сайт ашиглагчдын тоо өдрөөс өдөрт нэмэгдэж байгаатай холбоотой .
Google ,Yahoo компаниуд ч Q&A салбарт анхаарлаа хандуулаад эхэлчихсэн сурагтай. OKWave Microsoft-той хамтарснаар MSN Q&A,
KDDI тэй хамтарснаар AU-ээр дамжуулан OKWave ийн мэдээллийн санд нэвтрэх боломжтой болсон гэнэ.
Monday, April 21, 2008
What if?
Тэгвэл дэлхийд нэртэй цэрэг дайны түүх судлаачид хүн төрөлхтөний хувь заяаны голдирлыг тогтоосон зарим эгзэгтэй үйл явдлууд өөрөөр эргэсэн бол түүх хэрхэн бичигдэх байсныг What if? номоор хүүрнэсэсэн нь нэлээд сонирхолтой болжээ. Нэгэнтээ бичигдсэн түүхийг ХЭРЭВ хэмээн дахин сөхөх нь утгагүй хэрэг байж магад ч уг "зохиол" The New York Times Bestseller болжээ.
Вашингтонд Британичуудын гараас мултарахад тусалсан гэнэтийн манан буугаагүй бол... АНУ байх байсан уу? Холбоотны цэрэг D Day-ийн довтолгоогоо хийхэд азын тэнгэр ивээгээгүй бол...? Монголчууд Европыг эзэлчихсэн бол... Сэргэн мандалт, улмаар аж үйлдвэржилт, капитализм байх байсан уу?
...Бид хэр өөр ертөнцөд амьдрах байсан бол?
"ХЭРЭВ"гэдэг үг ядахдаа л түүхийг илүү сайн ойлгоход туслах учир бас тийм ч хэрэгцээгүй биш бололтой.
Friday, April 18, 2008
Friday, April 11, 2008
Hologram
Лазер ашиглан аливаа биетийн хэмжээ,дүрс, байршил, гадаргуу гэх мэт мэдээллийг бичсэн бичлэгийг Hologram гэдэг ба дээр нь гэрэл тусгахаар өнөөх биет нүдний өмнө яг бодитоор байгаа мэтээр харагдуулдаг "ид шидтэй" юм.
Холограмыг хийхийн тулд эхлээд тусч буй лазерийн нэг туяаг оптикийн аргаар 2 цацрагт хуваагаад, нэгийг нь бичих хальсны гадаргууг бүхэлд нь бүрхэж байхаар( диаметрийг нь ихэсгэдэг), харин нөгөө цацрагийг хуулбарлах гэж буй биетийн гадаргууг бүрхэж байхаар тусгадаг гэнэ. Ингэх үед өнөөх биет дээр туссан цацраг биетийн хэмжээ, байршил ,гадаргуу гэх мэт мэдээллүүдийг шингээж авдаг бол, нөгөө цацраг шингээсэн мэдээллүүдийг хальсан дээр бичдэг байна. Эцэст нь мэдээлэл бичигдсэн хальс руу гэрэл тусгахаар анхны биетийн 3 хэмжээст зургийг харуулдаг. Нэг ёсондоо 2 хэмжээст хавтан руу харахаар дотор нь 3 хэмжээст ертөнц харагдана гэсэн үг .Дэлхий дээрх хамгийн том Холографийн цуглуулга MIT -д байдаг ба дотор нь ойртоод дурангаар нь харахаар сансар харагддаг телескоп, тойроод үзэхээр нүд нь дагаж хараад инээдэг хүний толгой гэх мэт сонирхолтой бүтээлүүд их байдаг юм байна лээ. Дараагийн бичлэгтээ уг цуглуулгыг сонирхож явахдаа авсан зургуудаасaa сонирхуулнаа.
Thursday, April 3, 2008
Visit to Sloan Business School
Оюутан хүн болохоор Америк их сургууль ямар байдгийг үзэхээр дэлхийд нэг номер гэгдэх Харвардын хуулийн сургууль дээр лекцэнд сууж үзсэн юм. Гэтэл итали акценттай багшийн яриаг сайн ойлгоогүйн дээр ер нь мэргэжилтэйгээ холбоотой яриа сонссон нь дээр гэсэн бодол л төрсөн гэх үү дээ.
Ингээд цааш хайсан ч менежментий лекц Harvard business school дээр олж чадсангүй. Харин азаар MIT Sloan Business School дээр нэг лекцэнд суух шанс олдсон юм. Гэхдээ менежмент гэхээсээ илүү эдийн засагтай ойрхон лекц байсан л даа. Принстоны их сургуулийн нэг багш мөнгөний онолын талаар Америк, Европын нөхцөлд тохируулан нэгэн загвар боловсруулчихаад нийтэд танилцуулж байлаа. SBS -ийн мастер, докторын оюутнууд ,MIT ийн багш нар голдуу сууж байх шиг харагдсан. Лекц гэхээсээ илүү харилцан яриа хэлбэртэй явагдаж байсан нь харин таалагдсан шүү.Ер нь Америк оюутнууд нь ч , багш нар нь ч хичээл дээр их чөлөөтэй байдаг юм билээ.
Урьд нь эдийн засгийн талаар жаахан уншиж байсан ч graduate, хэт дээд түвшний зүйл яриад байсан тул хэлний чадвар, суурь мэдлэгийн түвшин хангалтгүй надад хуулийн лекцнээс нэг их сайн ойлгогдоогүй л дээ. Мундаг багш нарын ном хаялцахыг харах л илүү сонин байсан гэхэд болох байх.
Уул нь MIT нийгмийн салбараасаа илүү байгалийн салбараар илүү алдартай ,дэлхийд #1 инженерийн сургууль гэгддэг юм билээ. Aнглиар ярьдаг хамгийн IQ сайтай оюутан, багш нар тэнд цугладаг гэх үү дээ.MIT шиг 72 Нобелийн шагнал авсан улс орон ч цөөхөн бий. Хэрвээ IQ хүрээд шалгалтыг нь давчихдаг юм бол жилд төлдөг +$30000 ийн талаар санаа зоволтгүй гэсэн байх шүү. Тэгэхгүй ч байсан олон нийтэд уншдаг сүүлийн үейин судалгаа шинжилгээний талаарх лекцүүдэд суун , веб сайтнаас нь өмнөхөн хэрэглэж байсан 1800 орчим төрлийн undergraduate, graduate програмуудынх нь бүтэн семестерийн хичээлүүд, лекцүүдийг ашиглах боломжтой. Сонирхвол http://ocw.mit.edu/OcwWeb/web/home/home/index.htm руу орж үзээрэй.
Friday, March 21, 2008
Нэг мэдсэн Японд ирсээр яг 2 жил болчихжээ. Цаг хугацаа ч хурдан юм аа. 10 жил, их сургуулийн найзууд сургуулиа төгсөөд ажил төрөлтэй, зарим амжуулдаг гарууд нь эхнэр хүүхэдтэй ч болж байгаа сурагтай. Анх ирээд өдөрт хэдэн сая хүн дамжин өнгөрөх метроны буудлууд дээр үнэхээр толгой эргэн, гял цал байшин барилга,бужигнасан олон хүн үзээд их л сонин санагддаг байж билээ.
Одоо ч нэгэнт дасч, зарим үед жаахан залхах тийшээ хандаад, хааяа би man of big city биш юмаа гэж бодогдох үе ч гардаг юм. Нэг голын эрэг дээр ч юмуу , хээр талд тэнгэр хараад , шувуудын жиргээ сонсоод хэвтэж байх л... кайфтай. Жаахан залхуу хүний л зан байх даа....
муусайн...
Хувь хүний үзэл бодол өөртөө зөв болохоор хэнийг сайн эсвэл муу гэж бодохоо өөрөө шийдэх хэрэг. Үүнийг яг ийм байх ёстой , тийм байж болохгүй гээд нэг томьёонд оруулаад тогтоочих утгагүй , боломж ч байхгүй. Гэхдээ энэ бас хэн нэгнийг муу гэж дүгнэхдээ ч бодолцох асуудал мөн гэдгийг санах хэрэгтэй болов уу. Хаа газар сайн ч хүн муу ч хүн байдаг. Монгол хүн бүр сайн гэвэл эндүүрэл. Хятад хүн бүр муу гэвэл бас л эндүүрэл.
Ер нь хэн нэгнийг , тэр байтугай улс гүрнийг ч таалахгүй байж болохгүй биш , болно. Үзэн ядсан ч болно, үзэл бодол бол эрх чөлөөтэй. Харин шударга байх хэрэгтэй, худлаа зусарч бялдууч байж болохгүй. Чи надад таалагдахгүй байна, би чамтай юм ярихгүй ээ, би бодолдоо үнэнч гэвэл болно. Чингис хаан маань ч ийм занг үнэлдэг байсныг МНТ дээрээс бид мэднэ. Харин чи надад таалагдахгүй байна, гэхдээ би чамаас ийм ч юм авмаар байна, тийм ч юм авмаар байна гэх нь зөв үү?Үнэхээр Хятад хүнд , Хятадад дургүй бол тэнд битгий оч, тэднээс битгий юм ав, битгий юм гуй. Бид тэгж чадах уу?
Хятад улс өнөөдөр яаж хөгжиж байгааг Google, Wikipedia-гаас ч мэдчихэж болно. Харин бид ямар байгаа билээ? BBC,NGC,NHK- ийн ачаар бусад хүмүүс Монгол гэхээр, "Чи сургуульдаа мориор явдаг уу" гэхээс хэтэрдэггүй шүү дээ. Арай нэг боловсролтой , түүх уншсан нь 13 зуунд баахан хүн алдаг нөхдүүд чинь Монгол байх аа гэнэ. Улаанбаатарын утаа, Хонгорын цианид, алтны уурхайн сэндийлсэн газруудаас байгальд ээлтэй нөгөө unique гэгддэг малчны соёлыг олж харахад хэцүү.
Хэлэх гэсэн санаа тойроод явчих шиг боллоо. Монголыг муу ,Хятадыг сайн гэж хэлэх гээгүй гэдэг маан нь ойлгогдож байгаа болов уу. Нэгэнт л өнөөдөр Монгол улс Хятад улсаас эдийн засгийн хараат байгаа нь үнэн. Муусайн хужаа нар гэчихээд, хогийг нь цуглуулж авчирч өөр хоорондоо солилцон хэрэглэж байхаар өөрсдөдөө ашигтай талаас нь харж, цаг минутаар хөгжиж байгаа урд хөршөөсөө хэрэгтэй зүйлийг авцгаах нь дээр гэдэг нь ойлгомжтой. Ярихад амархан, хийхэд хэцүү зүйл л байдаг байхдаа гэж...Мэргэжлийн эдийн засагч биш тул хэлж мэдэх юм алга.
Thursday, March 20, 2008
Tibets...us
Мэдээллийн агентлагууд Төвдөд болж буй үймээнийг Тянь ан миний талбайн үйл явдлаас хойш Хятадад болж буй том ноцтой асуудал хэмээн мэдээлж байгаа. Coca Cola ,McDonalds ,Samsung гэх мэт Олимпийн түншүүд болон зарим нэг улсын удирдагчид үүссэн байдлыг зөөлрүүлэхийг Хятадыг"уурлуулчихгүйгээр" ятгаж буй хэдий ч Олимп энх тайвны үйл ажиллагаа гэхээсээ илүү эдийн засгийн ач холбогдол ихтэй том бизнес тул бизнесийн ашгаа Төвд шиг жижиг үндэстний эрх ашгаас дээгүүр тавихгүй гэх газаргүй.
Бусад улс орнууд Хятадын түрэмгийллийг буруушааж байгаа хэдий ч улс төр , спортыг хутгахгүй гэсэн нэрийн дор тууштай алхам хийхгүй л байна. Олимпийн бамбар аялдгаараа аялаад Бээжинд очих бололтой. Эрх чөлөөний эцэг, энд тэнд очиж энхийг сахиулах дуртай Америк хүртэл ерөнхийлөгчийн сонгуульдаа хэт төвлөрсөн үү, эдийн засгийн хямралдаа жаахан паникт орсон уу , Хятадын засгийн газрыг Далай ламтай очиж уулз гэхээс өөр дорвитой юм хэлсэнгүй.
Ямар хүчирхэг хөрштэйгээ манайхан ойлгосон байлгүй дээ, эсвэл бас хэдэн гишүүд нь сонгууль нь ойртчихоод энд тэнд хоосон амлаад завгүй давхилдаж байна уу? Муугаар бодоод цаг цагаар хүчирхэг болж буй өмнөд хөрш маань жаахан зүггүйтмээр санагдлаа гэхэд мань хэд эрх ашгаа Налайхад босгосон морь унасан хүний гялгар цагаан хөшөөнд л найддаг байх даа.
Trip to New England
Хээл хахууль нэлээн ихтэй газар гэсэн яриа дуулсан.Америкийн түүхэн дэх хамгийн өртөг ихтэй барилга байгууламжийн ажил болох "Big Dig" 14 миллиард долларын төсвөөр боссон ч ихэнх мөнгө нь эрх мэдэлтнүүдийн гараар орсон гэдэг юм билээ. Чанар муутай материалаар барьснаас болж байгууламжийн хэсэг нуран, хүний амь эрсдсэн тохиолдол ч гарсан гэнэ.
Эндхийн хүмүүс арьсны үзэлтэй ихтэй , нэлээн консерватив гэгддэг ба баруун урд эрэг шиг латин америкууд ихтэй биш ч метронд заримдаа испаниар зарлал явагддаг юм билээ. Ирландуудыг гадуурхах үзэл бас их хүчтэй байсан гэж байсан . Хүмүүсийн талаар бас нэгэн зүйл гэвэл зөвхөн Бостон ч биш, ер нь Америкчууд энгийн , гоёж гооддоггүй, харилцахад хялбар санагдсан.
Бостон хот Celtics, Patriots, RedSox мэтийн хүчтэй спортын багуудаараа алдартай. Яагаад хэтэрхий лаг ийм багууд зөвхөн нэг хотод цугларчихдаг байнаа гэж гайхамаар.Мөн дэлхийн хамгий алдартай гүйлтийн тэмцээн болох "Бостоны Марафон" жил бүрийн 4 сард зохион байгуулагддаг юм гэнэ лээ.
Бостон яг далайн эрэг дээр болохоор чийг ихтэй, өвөлдөө жинэдүү, хүйтэвтэр юм билээ.Даарсандаа ч тэр үү, гадуур хүн бүр нэг нэг халуун кофе ,цай барьчихсан явах нь анх их содон харагдаж байсан.
Хувцсаа тохируулж чадалгүй очооод их даарсан хэдий ч шинэ юм үзсэний зэрэгцээ хамт байсан,уулзсан хүмүүс их найрсаг сайхан байсан тул Бостон дахь амьдрал тун дажгүй санагдлаа.
Sunday, March 16, 2008
Angels and Demons
Харин Angels and Demons гэх энэ ном нэг их таалагдсангүй.The Da Vinci Code-ийн гол баатар Robert Langdon ий бас нэгэн адал явдлын тухай зохиол юм.Их сэтгэж бичих гэж хэт зүтгээд жаахан нуршуу болчихсоны дээр гол баатрууд нь яачихсан юм гэмээр сонин алдаанууд гаргаад, нэг их ухаалаг зохиогдоогүй санагдлаа .Сонирхолтой болохыг нь хүлээж уншсаар байтал талдаа орчихсон тул, талыг нь уншчихаад хаячихалтай нь биш гээд арай гэж дуусгалаа. Төгсгөл хэсэг нь арай дээр болсон байна лээ.