Өөр соёлд дасахуй

Paul S.Adler гэдэг эрдэмтний нэг судалгааг танилцуулъя.
Мэдэхэд илүүдэхгүй л зүйл бололтой.

Улс үндэстнүүд хоорондоо ялгаатай соёл,зан заншилтай болохоор 2 өөр соёлтой улсын хүмүүс цуг байх үед өдийг хүртэл хэвшиж заншсан бодол,үйл хөдлөл нь зөрчилдөж , culture shock(соёлын цочирдол )-д ордог байна.Ялангуяа эх соёлоосоо тасран ,гадаад оронд очсон хүнд энэ нь маш хүчтэй мэдрэгддэг. Уг цочирдол доорх 5 үе шаттай явагддаг бөгөөд эцсийн дүндээ хувь хүнд хөгжил авчирдаг сайн үр нөлөөтэй гэнэ.

1 шат: Contact буюуТанилцах
Гэрлэлтийн дараах бал сартай зүйрлэж болох гэнэ. Гадаад оронд очсон хүн юм үзэж нүд тайлсан шиг идэх уух,үзэх харах юмны ялгаа гэх мэт өнгөц ялгаа хардаг ч соёлын нарийн ялгааг олж хардаггүй. Харин ч эсрэгээр өөр соёлоос өөрийн соёлтой нийтлэг зүйлсийг олж хардаг гэнэ.

2 шат: Disintegration буюу Задрал
Энэ шатанд тухайн улсын хүмүүсийн үйл хөдлөл,сэтгэхүйн онцлогийн жинхэнэ ялгааг мэдэрч эхэлнэ. Өдийг хүртэл хэвшсэн заншил,хэвийн гэж бодож байсан зүйлс нь нутгийнхтай зөрчилдөөд ирэхээр өөртөө итгэх итгэл нь багасна. Тэр орны хүмүүсийг ойлгохоо болин балмагдалд орно.

3 шат : Reintegration буюу Эргэн нэгдэл
Энэ нэлээд чухал шат бөгөөд балмагдал нь уур болон хувирч уг орны бүх зүйлсийг хүлээж авч чадахааргүй мэт болдог байна. Энэ нь өмнөх шатнаасаа улам дордсон мэт боловч тухайн орны соёлын ялгааг мэдэрч,дахин өөрийн мэдрэмж дээрээ тулгуурлантохирсон үйл хөдлөл хийдэг болдог тул Adler урагшаа нэг алхсан дэвшилтэт шат гэж үзжээ. Шинэ соёлын ялгааг ухаарч шинэ бодит байдал руу орох уу эсвэл буцаад 1 шатны өнгөц хандлагаандаа буцаж очих уу гэдэг нь энэ үед шийдэгддэг гэнэ.

4 шат буюу Автономи
Энэ шатанд өмнөх шигээ үргэлж харьцуулалт хийдгээ болин харь соёл, өөрийн соёл 2 ын нийтлэг болон зөрөөтэй чанаруудын аль алиныг нь байгаагаар хүлээн авч чаддаг болно. Аль ч соёлд бие даан , бусдын үйл хөдлөлийг харалгүй амьдарч чадна гэсэн өөртөө итгэлтэй,сэтгэл хангалуун байдал үүсдэг байна.

5 шат Independence буюу Тусгаар тогнол
Сүүлийн энэ шатанд өөрийгөө аль соёлын нөлөөнд үйл хөдлөл хийж байгаагаа ялгах чадвартай болно. Тулгарсан нөхцөлд байдалд аль соёлд нь хамаарах үйлдэл хийхээ сонгох,бүр огт шинэ үйлдэл хийх ч чадвартай болдог гэнэ. Соёлын нийтлэг шинжийг ч зөрүүтэй шинжийг ч өөрийгөө зовоолгүй байх ёстой зүйл хэмээн хүлээн авах чадвартай болдог байна.

Adler аливаа шинэ соёлд орсон хүн тухайн соёлыг ойлгохыг хичээсний үр дүнд culture shock-д ордог бөгөөд үүнийг тойрох арга байхгүй хүн бүрт их бага хэмжээгээр тулгардаг зүйл гэж тогтоожээ. Нэгэнт дассан өөр соылоос буцаад өөрийн соёлдоо очиход эсрэгээрээ Reverse Culture Shock гэгч зүйлтэй тулгардаг ба дээрх процесс эхнээсээ дахин явагддаг гэнэ.

Энэ бүх замыг туулахад олон ч зүйл бодогдон, олон ч зүйл тохиолдох ба эцсийн дүндээ тухайн хүнийг нэлээд хөгжүүлэхэд түлхэц болдог байна.