The World is Flat

Глобалчлал гэхээр NYTimes-ийн нийтлэлч Фридманы The World is Flat санаанд орох байх.

Дэлхийн олон орноос "халуун цэг" дээрээс нь бодит байдлыг сурвалжилж, янз бүрийн салбарын том жижиг компаниудын CEO, менежерүүдтэй хийсэн яриа, тэдний комментүүдыг эвлүүлж ярих Фридманы гайхалтай хүүрнэх чадвар номыг үнэхээр сонирхолтой болгоно.
Тэгээд мэдээж хамгийн чухал нь маш sexy нэрний сонголт--The World is Flat.

The World is Flat уншихад нүд нээлгэсэн ном шиг санагдаж магадгүй ч бас НО-нуудтай. Ном зах зээл дээр өндөр үнэлэгдсэн хэрнээ, академик хүрээнд нэлээд шүүмжлэгддэг. Шалтгаан нь topic (globalization)-ий талаарх судлаачдын хийсэн ажлуудтай танилцалгүй бичигдсэнтэй нь холбоотой. Ялангуяа эдийн засагчдын шүүмжлэлд (жишээ нь) нэлээд өртсөн байдаг. (The World is Flat? гэдэг ном хүртэл гарсан )

Фридманаас хавьгүй дээр санаанууд гаргасан эдийн засагчдын бүтээлүүд хэвлэгдэхээрээ төдийлөн масс уншигчдад үнэлэгддэггүйд эдийн засагчид нэлээд бухимддаг байх л даа. ( ер нь яаж ч бодсон сонирхолтой бичих аргыг сэтгүүлч хүн ямар нэг Ph.D-ээс илүү мэдэх нь тодорхой )

Ном нэлээд Америк төвтэй бичигдсэн ба (Глобалчлалын тухай бүх л номнуудын адил) , BRIC-ээр төлөөлүүлээд (ихэвчлэн Хятад, Энэтхэг) хөгжиж буй орнуудад компьютер, интернет г.м технологийн хувьслаас хойш юу болоод байгааг голдуу supply chain талаас нь тоймлон харуулдаг. Фридман ингэхдээ Microsoft, Google, Аpple г.м tech giant-ууд, Dell шиг үйлдвэрлэгч, Amazon, IBM, UPS мэтийн service лидерүүдээс гадна, Энэтхэг дэх outsourcing копаниуд болон Cambodia-ийн нэг жижиг компани, эсвэл гэртээ сууж байгаа нэг танил нь тэр supply chain-ий бүтцэд хэрхэн багтаж, энэ бүхэн нийлээд дэлхийг дамжсан нэг том сүлжээ хэрхэн бий болж байгааг нэлээд ойлгомжтой тайлбарлана. Монголын IT-ийнхан ч энэ сүлжээнд орохоор зөвлөгөө хайж байгаа талаар номонд гардаг (1 л өгүүлбэр).

Фридман Unflat world буюу дээрх сүлжээнд орж амжаагүй орнууд болон, глобалчлалын нэг том саад болох улс төрийн асуудлуудыг ч орхиогүй ба ерөнхийдөө Африк, Арабын хэдэн орнуудаар төлөөлүүлээд бичсэн байдаг. Мөн энэ зууны нэг том асуудал болох дэлхийн дулаарлын (энэ талаар Hot, Flat and Crowded номондоо илүү дэлгэрэнгүй бичсэн) талаар ч марталгүй бичсэн ба, уул нь нэлээд цогц бүтээл хийхээр зорьсон санагдах байх.

Хэдийгээр номон дахь бүх мэдээ, тоо баримт үнэн ч, өнөөгийн байдлыг тайлбарлахдаа зарим нэг мэдэх ёстой зүйлсийг орхигдуулсан(жишээ нь боловсролын талаар) эсвэл зарим нэг дэвшүүлсэн санаанууд дотор нь эрдэмтдийн (эдийн засагчдын) нүдээр харахад "болоогүй" зүйлс нэлээд байгаатай холбоотой. Өөрөөр хэлвэл Фридманы зогсоосон давхруудад л "лифт зогсож", зогссон тэр давхруудаас л уншигчид "байшингийн доторхыг" хараад байна гэсэн үг. (Тэгээд Bill Gates гм хүмүүсийн яриа ороод ирэхээр Фридманд итгэж эхэлнэ.)

Иймд The World is Flat-ийг сонирхолтой experience болгож уншихад гэмгүй ч, глобалчлалын талаар юу уншихаа шийдээгүй бол өмнөх гаргасан жагсаалт дахь бусад номоос сонголт хийсэн нь дээр.


PS:
Фридманы 1999 онд хэвлүүлсэн The Lexus and Olive Tree тэр үедээ глобалчлалын талаар шинэлэг асууудлууд дэвшүүлсэн бүтээл байсан.
Тэр асуудлуудаа цааш дэлгэрүүлэх гэсэн оролдого нь The World is Flat гэдгээ
номныхоо сүүлд тэмдэглэсэн байдаг. Хэрэв унших бол 2007 онд хэвлэгдсэн хамгийн сүүлийн хувилбар The World is Flat 3.0 нь recommended.
(2004 онд original, 2005 онд updated and expanded хувилбар нь гарсан. )