Ойрд нүүж суугаад жаахан завгүй байсан тул блогоороо бараг орсонгүй. Бусад хүмүүс ч нүүж суусан юм байлгүй , блогоор маань цөөхөн орсон бололтой. Хаврын амралт дуусч, гэр сургуулийн хооронд голдуу үргэлжлэх нэгэн хэвийн амьдрал ч эхэллээ дээ.

Нэг мэдсэн Японд ирсээр яг 2 жил болчихжээ. Цаг хугацаа ч хурдан юм аа. 10 жил, их сургуулийн найзууд сургуулиа төгсөөд ажил төрөлтэй, зарим амжуулдаг гарууд нь эхнэр хүүхэдтэй ч болж байгаа сурагтай. Анх ирээд өдөрт хэдэн сая хүн дамжин өнгөрөх метроны буудлууд дээр үнэхээр толгой эргэн, гял цал байшин барилга,бужигнасан олон хүн үзээд их л сонин санагддаг байж билээ.
Одоо ч нэгэнт дасч, зарим үед жаахан залхах тийшээ хандаад, хааяа би man of big city биш юмаа гэж бодогдох үе ч гардаг юм. Нэг голын эрэг дээр ч юмуу , хээр талд тэнгэр хараад , шувуудын жиргээ сонсоод хэвтэж байх л... кайфтай. Жаахан залхуу хүний л зан байх даа....

муусайн...

Глобалчлагдан, дэлхий нийтээрээ хамтран хөгжлийн төлөө, эх дэлхийгээ хайрлахын төлөө хүн төрөлхтөн нэгдэх 21 зуунд арьс , үүсэл гарлаар ялгаварлах үзэл байх ёсгүй гэгддэг ч энэ үзэл байсаар байгаа .Ер нь хойшид ч байхгүй болно гээд хэлчих хэцүү. Ойрхноос жишээ авахад муу ч сайн ч хужаа нар бол муу гэсэн утгаар муусайн хужаа нар гэж бид их ярьдаг.Улс төрчид нь хүртэл муу хужаагийн эрлийз энэ тэр гээд дуудалцаж л байдаг. Уул нь энэ үзэл урд хөрштэй холбоотой эртний дайсагнал,түрэмгийлэллийн түүхээс урган гарч ирсэн эд байх л даа. Харин одоо ихэнх тохиолдолд математик индукцээр бүгдийг нь муу гээд тогтоочих гээд байна уу гэмээр. Хятад л гэхээр нүдээ аниад шууд муу.

Хувь хүний үзэл бодол өөртөө зөв болохоор хэнийг сайн эсвэл муу гэж бодохоо өөрөө шийдэх хэрэг. Үүнийг яг ийм байх ёстой , тийм байж болохгүй гээд нэг томьёонд оруулаад тогтоочих утгагүй , боломж ч байхгүй. Гэхдээ энэ бас хэн нэгнийг муу гэж дүгнэхдээ ч бодолцох асуудал мөн гэдгийг санах хэрэгтэй болов уу. Хаа газар сайн ч хүн муу ч хүн байдаг. Монгол хүн бүр сайн гэвэл эндүүрэл. Хятад хүн бүр муу гэвэл бас л эндүүрэл.

Ер нь хэн нэгнийг , тэр байтугай улс гүрнийг ч таалахгүй байж болохгүй биш , болно. Үзэн ядсан ч болно, үзэл бодол бол эрх чөлөөтэй. Харин шударга байх хэрэгтэй, худлаа зусарч бялдууч байж болохгүй. Чи надад таалагдахгүй байна, би чамтай юм ярихгүй ээ, би бодолдоо үнэнч гэвэл болно. Чингис хаан маань ч ийм занг үнэлдэг байсныг МНТ дээрээс бид мэднэ. Харин чи надад таалагдахгүй байна, гэхдээ би чамаас ийм ч юм авмаар байна, тийм ч юм авмаар байна гэх нь зөв үү?Үнэхээр Хятад хүнд , Хятадад дургүй бол тэнд битгий оч, тэднээс битгий юм ав, битгий юм гуй. Бид тэгж чадах уу?

Хятад улс өнөөдөр яаж хөгжиж байгааг Google, Wikipedia-гаас ч мэдчихэж болно. Харин бид ямар байгаа билээ? BBC,NGC,NHK- ийн ачаар бусад хүмүүс Монгол гэхээр, "Чи сургуульдаа мориор явдаг уу" гэхээс хэтэрдэггүй шүү дээ. Арай нэг боловсролтой , түүх уншсан нь 13 зуунд баахан хүн алдаг нөхдүүд чинь Монгол байх аа гэнэ. Улаанбаатарын утаа, Хонгорын цианид, алтны уурхайн сэндийлсэн газруудаас байгальд ээлтэй нөгөө unique гэгддэг малчны соёлыг олж харахад хэцүү.

Хэлэх гэсэн санаа тойроод явчих шиг боллоо. Монголыг муу ,Хятадыг сайн гэж хэлэх гээгүй гэдэг маан нь ойлгогдож байгаа болов уу. Нэгэнт л өнөөдөр Монгол улс Хятад улсаас эдийн засгийн хараат байгаа нь үнэн. Муусайн хужаа нар гэчихээд, хогийг нь цуглуулж авчирч өөр хоорондоо солилцон хэрэглэж байхаар өөрсдөдөө ашигтай талаас нь харж, цаг минутаар хөгжиж байгаа урд хөршөөсөө хэрэгтэй зүйлийг авцгаах нь дээр гэдэг нь ойлгомжтой. Ярихад амархан, хийхэд хэцүү зүйл л байдаг байхдаа гэж...Мэргэжлийн эдийн засагч биш тул хэлж мэдэх юм алга.

Tibets...us

Өнгөрсөн 7 хоногт Бостоны төв цэцэрлэгийн хажууд туг лоозон барьсан хүмүүс Free Tibet, China out of Tibet! хэмээн дуу нэгтэй хашхиран жагсаал хийж байхтай таарсан юм. Дараа нь мэдээнээс Төвдөд болж буй Хятадын түрэмгийллийн эсрэг дүрвэн гарсан Төвдүүд болон тэднийг дэмжэгчид дэлхий даяар эсэргүүцлээ илэрхийлж байгааг мэдсэн.Олон жил коммунист засаглалын дарамтанд байсан тэд Бээжингийн Олимпийн өмнө үнэхээр цагаа олж дуугаа илэрхийлж буй хэрэг шүү.

Далай лам төвдийн тусгаар тогтнолын төлөө тэмцдэггүй, харин автономийг л эрэлхийлдэг, 2 үндэстний салан тусгаарлалт биш хамтын ажиллагаа нь Төвдийн эдийн засаг, Хятадын үндэсний эв нэгдэлд чухал гэдгийг дахин дахин онцолдог. Төвдүүдийн удирдагч маань энэ удаагийн бослогыг эхлэхийг уриалаагүй, болихыг ч уриалахгүй гэдгээ албан ёсоор мэдэгдчихсэн. Харин тодорхой шийдэлд хүрнэ гэвэл БНХАУ-ын удирдлагуудтай уулзана гэдгээ өчигдрийн мэдэгдэлдээ хэлсэн байгаа.

Мэдээллийн агентлагууд Төвдөд болж буй үймээнийг Тянь ан миний талбайн үйл явдлаас хойш Хятадад болж буй том ноцтой асуудал хэмээн мэдээлж байгаа. Coca Cola ,McDonalds ,Samsung гэх мэт Олимпийн түншүүд болон зарим нэг улсын удирдагчид үүссэн байдлыг зөөлрүүлэхийг Хятадыг"уурлуулчихгүйгээр" ятгаж буй хэдий ч Олимп энх тайвны үйл ажиллагаа гэхээсээ илүү эдийн засгийн ач холбогдол ихтэй том бизнес тул бизнесийн ашгаа Төвд шиг жижиг үндэстний эрх ашгаас дээгүүр тавихгүй гэх газаргүй.

Бусад улс орнууд Хятадын түрэмгийллийг буруушааж байгаа хэдий ч улс төр , спортыг хутгахгүй гэсэн нэрийн дор тууштай алхам хийхгүй л байна. Олимпийн бамбар аялдгаараа аялаад Бээжинд очих бололтой. Эрх чөлөөний эцэг, энд тэнд очиж энхийг сахиулах дуртай Америк хүртэл ерөнхийлөгчийн сонгуульдаа хэт төвлөрсөн үү, эдийн засгийн хямралдаа жаахан паникт орсон уу , Хятадын засгийн газрыг Далай ламтай очиж уулз гэхээс өөр дорвитой юм хэлсэнгүй.

Ямар хүчирхэг хөрштэйгээ манайхан ойлгосон байлгүй дээ, эсвэл бас хэдэн гишүүд нь сонгууль нь ойртчихоод энд тэнд хоосон амлаад завгүй давхилдаж байна уу? Муугаар бодоод цаг цагаар хүчирхэг болж буй өмнөд хөрш маань жаахан зүггүйтмээр санагдлаа гэхэд мань хэд эрх ашгаа Налайхад босгосон морь унасан хүний гялгар цагаан хөшөөнд л найддаг байх даа.

Trip to New England

Хаврын амралтаараа сургуулийнхаа Coop language study program-аар New England яваад ирэв. Шалгалтын стрессээ тайлах гэж байна гээд шөнө кино үзсээр өдөр шөнө солигдчихсон байсан тул очоод цагийн зөрүү нэг их мэдэр сэнгүй нь сайн хэрэг боллоо.

Цагийн зөрүүнээс авахуулаад дассан зүйлсээс ялгаатай сайн, муу зүйлсийг өөр соёл дунд их мэдэрдэг. Төрөлх соёлоос өөр соёл дунд амьдарч үзсэн хэдий ч , дахин өөр нэг соёлыг мэдрэх завшаан олдсон аялал боллоо.

Өөрийн байсан газар болох Massachusetts мужийн төв Boston хотын товч танилцуулгаар аяллын тэмдэглэлээ эхэлье. Америкийн тусгаар тогтнолын эх нутаг болсон энэ хот NY,LA,Chicago гэх мэт бусад том хотуудтай харьцуулахад хүн цөөтэй, жижиг ч, New England-ийн санхүү эдийн засгийн төв юм байна. Боловсролоороо алдартай тул "Америкийн Афин" ч гэгддэг.

Хээл хахууль нэлээн ихтэй газар гэсэн яриа дуулсан.Америкийн түүхэн дэх хамгийн өртөг ихтэй барилга байгууламжийн ажил болох "Big Dig" 14 миллиард долларын төсвөөр боссон ч ихэнх мөнгө нь эрх мэдэлтнүүдийн гараар орсон гэдэг юм билээ. Чанар муутай материалаар барьснаас болж байгууламжийн хэсэг нуран, хүний амь эрсдсэн тохиолдол ч гарсан гэнэ.
Эндхийн хүмүүс арьсны үзэлтэй ихтэй , нэлээн консерватив гэгддэг ба баруун урд эрэг шиг латин америкууд ихтэй биш ч метронд заримдаа испаниар зарлал явагддаг юм билээ. Ирландуудыг гадуурхах үзэл бас их хүчтэй байсан гэж байсан . Хүмүүсийн талаар бас нэгэн зүйл гэвэл зөвхөн Бостон ч биш, ер нь Америкчууд энгийн , гоёж гооддоггүй, харилцахад хялбар санагдсан.

Бостон хот Celtics, Patriots, RedSox мэтийн хүчтэй спортын багуудаараа алдартай. Яагаад хэтэрхий лаг ийм багууд зөвхөн нэг хотод цугларчихдаг байнаа гэж гайхамаар.Мөн дэлхийн хамгий алдартай гүйлтийн тэмцээн болох "Бостоны Марафон" жил бүрийн 4 сард зохион байгуулагддаг юм гэнэ лээ.
Бостон яг далайн эрэг дээр болохоор чийг ихтэй, өвөлдөө жинэдүү, хүйтэвтэр юм билээ.Даарсандаа ч тэр үү, гадуур хүн бүр нэг нэг халуун кофе ,цай барьчихсан явах нь анх их содон харагдаж байсан.
Хувцсаа тохируулж чадалгүй очооод их даарсан хэдий ч шинэ юм үзсэний зэрэгцээ хамт байсан,уулзсан хүмүүс их найрсаг сайхан байсан тул Бостон дахь амьдрал тун дажгүй санагдлаа.

Angels and Demons

The Da Vinci Code номоороо Dan Brown IQ сайтай зохиолч гэдгээ харуулчихсан. Мань эр баримтыг уран зөгнөлдөө чадварлаг хавсруулахын зэрэгцээ зохиолынхоо үйл явдлыг санаанд оромгүйгээр өрнүүлэн, үнэхээр ухаантай бичдэг болохоор номнууд нь маш сонирхолтой болдог юм. Өмнө нь дурдаж байсан Digital Fortress ч бас салахын аргагүй сонирхолтой ном байсан.

Харин Angels and Demons гэх энэ ном нэг их таалагдсангүй.The Da Vinci Code-ийн гол баатар Robert Langdon ий бас нэгэн адал явдлын тухай зохиол юм.Их сэтгэж бичих гэж хэт зүтгээд жаахан нуршуу болчихсоны дээр гол баатрууд нь яачихсан юм гэмээр сонин алдаанууд гаргаад, нэг их ухаалаг зохиогдоогүй санагдлаа .Сонирхолтой болохыг нь хүлээж уншсаар байтал талдаа орчихсон тул, талыг нь уншчихаад хаячихалтай нь биш гээд арай гэж дуусгалаа. Төгсгөл хэсэг нь арай дээр болсон байна лээ.

Falling slowly

I don't know you
But I want you
All the more for that
Words fall through me
And always fool me
And I can't react
And games that never amount
To more than they're meant
Will play themselves out

Take this sinking boat and point it home
We've still got time
Raise your hopeful voice you have a choice
You've made it now

Falling slowly, eyes that know me
And I can't go back
Moods that take me and erase me
And I'm painted black
You have suffered enough
And warred with yourself
It's time that you won

Take this sinking boat and point it home
We've still got time
Raise your hopeful voice you had a choice
You've made it now

Take this sinking boat and point it home
We've still got time
Raise your hopeful voice you had a choice
You've made it now
Falling slowly sing your melody
I'll sing along

Энэ дууг нүдээ аниад сонсоход...

Жаахан хуучирсан мэдээлэл байж магад.

Ердөө 2 л камертай хэдэн Ирланд залуус 3 долоо хоногт багтаагаад нэгэн кино хийжээ.Once киног хийхэд сайчуул 1500 00$ л зарцуулсан гэдэг . Тэд гудамжны хөгжимчний хайрын тухай өгүүлдэг уг авсаархан киногоо хэдэн сая доллар зарцуулагдан , Голивудын алдартнуудын гараар бүтдэг кинонуудыг ялан, Оскарын шилдэг дуутай киногоор шалгарчихна гэж төсөөлөөгүй байх...Дублинаас гитараа үүрсээр Кодакийн тайзан дээр гарч ирнээ гэж. Үнэхээр амжилт.

Энэ жилийн Оскар тийм ч гоё болоогүй гэлцэнэ. ТВ ний урд яг сууж байгаад үзсэн надад ч бас тэгж л санагдсан. Харин энэ дуу шагнал авсанд тун баяртай байгаа шүү .

Love

Ээждээ хайртай гэж хэлдэг үү та?
Хайргүй хүн ч гэж юу байхав, харин хайртай гэж хэлдэг үү? Love буюу хайр гэдэг үгний утга, хэрэглээ аливаа улс үндэстний хэл, соёлын онцлогоос хамаараад харилцан адилгүй байдаг юм байна. Энэ талаар нэг их бодож байгаагүй ч ,энд тэндэхийн хэдэн нөхдүүдтэй чалчиж байтал гэнэт анзаарав.
Англиар ярьдаг орнууд I love you mom! гээд хэлчихдгийг бид Америк кинон дээрээс мэднэ. Орос ах нар ч бас хайрт ээждээ хайртай гэдгээ хэлчихдэг. Харин Вьетнамчуудын хувьд Love гэдэг үг хосуудын хооронд л хэрэглэгддэг юм байна. Япончууд ээждээ хайртай гэж хэлдэггүй,бүрэг болохоор тэгдэг байх гээд нэг америк гайхаж ярьж байсан. Тэгтэл хэл ам нь гүйцэгддэггүй нээлттэй латин америк оюутнууд ч хайртай гэж ээждээ хэлдэггүй гэх юм. Үндэстэн бүрийн хэл соёлын ялгаа л юм даа. Илэрхийлэх арга хэлбэр адилгүй байлаа ч аль орны хэн ч нэг л ижил "хайр" гэдэг тэр зүйлийг мэдэрдэг байх нь гарцаагүй.

WTC site

Өнгөрсөн амралтын өдрүүдээр Манхаттан явахдаа Дэлхийн худалдааны төв(WTC) байрлаж байсан суурин дээр очиж үзлээ. 2 цамхаг халдлагад өртөн нурж унасан хэдий ч Нью-Йоркт очдог сая сая жуулчид тийш зорьдог хэвээр.Financial Districｔ ийн энэ хэсэгт амьдрал буцлах их хотын дүр төрх үл ажиглагдана. WTC-ийн xоосорсон орон зай хүн төрөлхтний түүхэнд нэгэн хар толбо үлдээсэн тэр өдрийг санагдуулж, ойр орчмын өндөр барилгууд дуугүй дүнсийн сүндэрлэx бөгөөд газар дээр нь очсон хүн бүрt уйтгар харуусал төрнө.






Хуучин WTC-ээс үлдсэн ганц зүйл. WTC-ийн дэргэд байсан уг баримлыг нуранги дотроос гарган , засч янзлаад Манхаттан арлын урд хэсэгт байрлуулжээ.








WTC 2 цамхагийн оронд Freedom Tоwer баригдах ба одоо суурийн барилгын ажил явагдаж байгаа юм байна. АНУ-ын тусгаар тогтнолын оноор билгэдсэн 1776 фут өндөртэй уг цамхаг 2011 онд бэлэн болох үедээ Америк дахь хамгийн өндөр барилга болох юм.